22.09.2022
İkale sözleşmesi nedir, şartları nelerdir?
İşçinin ve işverenin haklarını bilmesi ve bu doğrultuda hareket etmesi hak kaybı yaşamaması adına önemli. Bu blog yazımızda, işçiyi ve işvereni ilgilendiren ikale sözleşmesini tanımladık; ikale sözleşmesinin geçerlilik şartları ve sözleşmenin sonuçları gibi önemli noktaları detaylandırdık.
İkale sözleşmesi nedir?
İkale sözleşmesi, işçi ve işverenin karşılıklı anlaşarak aralarındaki iş ilişkisine konu olan sözleşmeyi sona erdiren sözleşmedir.
İkale sözleşmesi neden yapılır?
İkale sözleşmesi genellikle işçinin kıdem ve ihbar tazminatı gibi hakkı olan alacaklarını iş güvencesinin altına alması işverenin ise ileride açılabilecek davalara karşı önlem alması amacıyla yapılmaktadır. Örneğin; işçi “İhbar ve kıdem tazminatlarımı almak şartıyla işten ayrılıyorum.” der ve buna karşılık işveren bu teklifi kabul ederse sözleşme kurulmuş olacaktır.
İkale ne zaman yapılabilir?
İkale, iş sözleşmesinin geçerli olduğu süre boyunca herhangi bir zamanda yapılabilir. İş sözleşmesinin sona ermesinden sonra tarafların anlaşarak ikale sözleşmesi yaptığı örnekler mevcut; ancak Yargıtay içtihatlarında, fesihten sonra yapılan ikale sözleşmesi geçersiz olarak kabul edilmiştir. (Yargıtay 7. H.D. 02.03.2016, 2015/40050 E, 2016/5101 K.)
İkale sözleşmesinin geçerlilik şartları
İş sözleşmesinin tarafların karşılıklı anlaşmasıyla sona erdirilmesi halinde, işverene kıyasla daha güçsüz konumda olan işçinin aleyhine bazı sonuçlar oluşabilmektedir. İşçiye olması gerekenden çok az tazminat teklif edilerek iş akdini sona erdirmek uygulamada karşılaşılan örneklerdendir.
Bu gibi durumlarda işçi sözleşmeyi imzalamazsa teklif edilen miktarı da alamama ihtimalinden dolayı ikale sözleşmesi yapmaktadır. Bu halde yapılan ikale sözleşmesinin geçersiz olduğu belirlenmiştir. Çünkü ikale sözleşmesiyle işçinin alacakları güvence altına alınması gerekirken örnekte işçinin alacaklarına ulaşmasını engelleyecek şekilde düzenlenmiştir.
Yargıtay içtihatları değerlendirildiğinde, ikale sözleşmesinin geçerli sayılabilmesi için işçinin makul yararının karşılanması ve de işçinin bu sözleşmeyi hiçbir baskı altında kalmadan hür iradesi ile imzalamasıgerektiği görülmektedir.
İşçinin sözleşmeyi özgür iradesi ile imzalaması
İkale sözleşmesinin karşılıklı özgür irade beyanları ile kurulup imzalanması yani üzerine anlaşılması gerekmektedir. Anlaşmaya varılamazsa sözleşme kurulamayacaktır. Bu sözleşmenin imzalanması aşamasında işçiye hiçbir şekilde baskı yapılmamalı işçi sözleşmeyi özgür iradesi ile imzalamalıdır.
Aksi durumda sözleşme hüküm ifade etmeyecektir. Bu kapsamda ikale sözleşmesi şarta bağlı olarak yapılamayacaktır. İkale sözleşmesi ihtirazi kayıt içeremeyecek olup işçi aleyhine aşırı nitelikte olan cezai şart kabul edilmeyecektir.
Makul yararın karşılanması
Makul yarar; işçinin ikale sözleşmesi yapması ile fazladan menfaat elde edebilmesidir. İş sözleşmesinin ikale sözleşmesi vasıtasıyla sona erdirilmesinde işçinin makul yararına olması gerekir. Çünkü işçinin hiçbir menfaat elde etmeden iş sözleşmesini sona erdirmesi hayatın olağan akışına uymaz ve bundan dolayı işçinin gerçek iradesini yansıtmadığı kabul edilir.
Yasal tazminatların haricinde sağlanacak ek yararın ölçüsü her olay için ayrı ayrı değerlendirilir. Yargıtay’a göre işçinin çalışma süresi ve kıdemi dikkate alınarak ödenen orantılı maaş tutarı makul yarar şartını yerine getirmektedir. Makul yararın sağlanmış olması ikalenin geçerlilik şartı sayılacağından dolayı bu durum sözleşmede açıkça belirtilmelidir.
İkale sözleşmesinin sonuçları
İkale sözleşmesi, karşılıklı anlaşma sağlandığı anda hukuki sonuçlarını doğurmaya başlayacak olup iş sözleşmesinin feshine ilişkin hususların değerlendirilmesi söz konusu olmayacaktır.
Bu kapsamda ikale, işçi veya işveren tarafında gerçekleştirilen fesih değil tarafların karşılıklı irade beyanları ile anlaşarak iş ilişkisini oluşturan sözleşmeye son vermedir. İşte bu sebeple fesihte söz konusu olan kıdem, ihbar tazminatı gibi alacak kalemleri ikale sözleşmesi ile değerlendirilmeyecektir. Aynı zamanda, ikalede iş sözleşmesi işveren tarafından feshedilmediği için işçinin işe iade davası açması da artık mümkün olmayacaktır.
Yeni Bloglardan Haberdar Ol
Paraşüt e-bültene abone olun. Bu sayede yeni içerikleri kaçırmayın.
Sizi haberdar edelim.
Blog bülten aboneliği kapsamında işlenecek kişisel verileriniz ile ilgili detaylı bilgiye Aydınlatma Metnini okudum.
Tarafıma blog bültenlerinin gönderilebilmesi için Açık Rıza Metni kapsamında, e-posta adresimin yurt dışına aktarılmasına onay veriyorum.
Ticari elektronik ileti gönderimi için Açık Rıza Metni kapsamında, e-posta adresimin yurt dışına aktarılmasına onay veriyorum.
Her ihtiyaca ve bütçeye uygun çözümler Paraşüt’te!
e-Faturaya uygun fiyatlı e-kontör avantajı ve hesaplı çözümler ile geçin.
En Çok Okunanlar
En Çok Okunanlar