20.10.2023

4 Dakikalık Okuma Süresi

Tarh nedir? Vergide tarh ne anlama gelir?

zey copy

Zeynep Özdemir

Kıdemli İçerik Uzmanı

Tarh nedir, vergide tarh ne anlama gelir, vergi nasıl tarh edilir, vergide tarh türleri nelerdir? Vergi mükelleflerini özellikle ilgilendiren, tarh hakkında merak edilen tüm aşamaları blog yazımızda detaylandırdık.

 

Tarh nedir?

Tarh, vergi mükelleflerinin belirli bir vergi türünden kaynaklanan vergi borçlarının belirlenip hesaplandığı ve tahsilat için kayda alındığı işlem veya süreçtir.

Ticari faaliyette bulunan işletmelerin sorumlu olduğu en önemli konulardan biri de vergi ödemektir. Tabii bu sorumluluk sadece işletmeler için değil, maddi değere sahip her şey için vergi ödenir. Vergi, içerisinde farklı konuları içeren terimlere sahiptir. Bunlardan biri de ‘Tarh’tır.

 

Vergide tarh ne anlama gelir?

Vergi mükellefi olan işletmeleri yakından ilgilendiren vergi tarhı konusunu bu başlık altında detaylandırmak istiyoruz.

Vergide tarh, vergi borcunun belirlendiği, hesaplandığı ve tahakkuk edildiği bir süreci ifade eder. Vergi mükelleflerini belirli bir vergi türünde (Örneğin; gelir vergisi, KDV, kurumlar vergisi vb.) ne kadar vergi ödemesi gerektiği resmi olarak belirlenir, hesaplanır ve bu işlem vergi tahsilatının temelini oluşturur.

Vergi borcu tespit süreci, vergi kanunlarına ve düzenlemelere uygun bir şekilde yapılır ve vergi mükelleflerinin vergi ödemeleri de düzenlenir.

 

Tarh işlemi kim tarafından yapılır?

Tarh işlemi, idari bir işlem olduğundan genellikle vergi otoriteleri veya vergi dairesi tarafından yapılır. Vergi dairesinde, herhangi bir vergi türüne tabi olan bireyler, şirketler veya diğer mükelleflerin vergi yükümlülükleri belirlenir ve hesaplanır. Bu işlem ile vergi kanunları ve düzenlemelere uygun bir şekilde tarh işlemi gerçekleştirilmiş olur.

Tarh işlemi öncesinde, vergi mükellefleri vergi beyannamelerini doldurarak veya diğer vergi bildirimlerini yaparak, vergi ödeme yükümlülüklerini beyan ederler. Vergi dairesinde, bu beyanlarla birlikte sunulan bilgiler ve diğer kaynaklar kullanılarak, tarh işlemi gerçekleştirilir. Tarh işlemi sonucunda mükelleflerin ödemesi gereken vergi miktarı belirlenir ve kayıt altına alınır.

 

Vergide tarh türleri nelerdir?

Dört farklı vergi tarhı çeşidi mevcuttur. Vergi tarhı çeşitlerinin de farklı hesaplanışları ve uygulanışları var. Bu vergi tarhı çeşitlerinden ilki, Türk Vergi Hukukunda ana yöntem olarak bilinen “beyannameye dayanan tarh usulü”dür. Aksine hüküm verilmedikçe her zaman geçerli olarak kabul edilir.

 

Olağan Tarh Usulü: Beyanname ile Tarh

Olağan Tarh Usulü: Beyanname ile Tarh, vergi mükelleflerinin kendi vergi beyannamelerini doldurarak ve vergi idaresine sunarak vergi borçlarını beyan etmeleri ve bu beyanlara göre verginin tahsil edilmesi işlemidir. Bu yöntemde, vergi mükellefleri gelirlerini, giderlerini, kazançlarını, zararlarını ve diğer vergi unsurlarını belirtirler ve vergi borçlarını hesaplarlar.

Olağan Tarh Usulü: Beyanname ile Tarh şu adımları içerir:

Beyanname Verme: Vergi mükellefi, genellikle belirli bir dönemde, gelir, kurumlar veya KDV gibi belirli bir vergi türüne ilişkin bir beyanname doldurur. Beyanname, mükellefin gelirini, harcamalarını, kazancını ve diğer vergi unsurlarını ayrıntılı bir şekilde açıklar.

Beyannamenin İncelenmesi: Vergi idaresi, mükellefin sunduğu beyannameleri inceler ve beyan edilen bilgilerin doğru ve eksiksiz olup olmadığını değerlendirir. Beyannamede yer alan bilgilerin tutarlılığına ve uygunluğuna bakılır.

Tahakkuk: Vergi idaresi, mükellefin beyan ettiği bilgilere dayalı olarak vergi borcunu hesaplar. Gelir vergisi durumunda, gelir, harcamalar, muafiyetler ve diğer unsurlar göz önüne alınarak vergi miktarı hesaplanır.

Vergi Tahsilatı: Vergi idaresi, hesaplanan vergi miktarını mükellef tarafından ödenmesi için talep eder. Mükellef, hesaplanan vergiyi öder ve bu miktar, vergi idaresi tarafından kayda alınır.

 

İkmalen Tarh

İkmalen tarh, vergi idaresinin vergi mükelleflerinden ek bilgi veya düzeltmeler istediği ve bu bilgilere dayalı olarak vergi borçlarını yeniden hesapladığı bir tarh yöntemidir. Bu tarh türü, mükellefin kendi beyanından sonra, mükellefin isteği doğrultusunda veya vergi idaresinin talebi üzerine uygulanır. İkmalen tarh, eksik veya yanlış beyan edilmiş vergi unsurlarını düzeltmek veya tamamlamak için kullanılır.

 

Re’sen Tarh

Re’sen, “kendiliğinden” anlamına gelir. Re’sen tarh, vergi idaresi tarafından, vergi mükellefinin beyan etmediği veya eksik beyan ettiği vergi unsurlarını kendi incelemeleri ve tahminleri doğrultusunda tahakkuk ettirme işlemidir.

Re’sen Tarh Usulünde, takdir komisyonları, vergi incelemesi yapmak için devreye girer. Bu tarh türü, mükellefin kendi isteği dışında gerçekleşen bir tarh işlemidir ve mükellefin inisiyatifi gerektirmez. Re'sen tarh, vergi mükellefinin vergi beyannamesini vermemesi veya eksik beyanda bulunması durumunda uygulanır.

 

İdarece Tarh

İdarece tarh, mükelleflerin vergi kanunları ile kesinleşmiş tarihte vergi tarhı için başvuru yapmamaları veya aynı kanunlar ile gerekli mecburiyetlerini yerine getirmemeleri durumunda uygulanan bir usuldür.

Yani, zamanında tarh edilemeyen verginin kanunen belirlenmiş matrahlar üzerinden idarece tarh edilmesidir. İdarece tarh usulünde, belirli sorumlulukların yerine getirilmemesi durumunda, gecikme zammı veya vergi ziyaı cezası eklenerek beyan edilebilir.

 

Sıkça Sorulan Sorular

Tarh konusunda en çok merak edilen soruları sizin için araştırdık, sıkça sorulan sorular başlığı altında topladık.

 

Vergi sistemlerinde tarh neyi ifade eder?

Tarh, vergi sistemlerinde vergi mükelleflerinin üzerlerine düşen vergi yükümlülüklerinin hesaplandığı ve belirlendiği aşamayı ifade eder. Vergi dairesi veya yetkilendirilmiş bir kurum tarafından vergi miktarının hesaplandığı bu süreç, vergi mükelleflerinin vergi ödeme sorumluluğunu belirlemek için temel bir adımdır.

 

Vergide tarh işlemi kim tarafından gerçekleştirilir?

Vergide tarh işlemi, vergi otoritesi veya vergi daireleri tarafından gerçekleştirilir.

 

Hangi durumlarda vergi olağan tarh usulü ile tahsil edilir?

Vergi olağan tarh usulü, genellikle düzenli ve önceden belirlenmiş dönemlerde tahsil edilen bir vergi türüdür.

 

İdarece tarh ne anlama gelir ve hangi durumlarda uygulanır?

İdarece tarh, vergi otoritesinin vergi mükelleflerine dair vergi matrahını veya miktarını kendi inisiyatifiyle tespit ettiği bir vergi tahsil yöntemidir. Bu genellikle mükellefin beyan etmemesi veya eksik beyanda bulunması gibi durumlarda uygulanır. İdare, vergiyi kendi incelemeleri sonucunda belirler ve mükellefe bildirir.

 

Vergi otoriteleri re'sen tarh yöntemini ne zaman kullanır ve nasıl bir işlemi ifade eder?

Vergi otoriteleri re'sen tarh yöntemini, vergi mükellefinin vergi beyannamesini vermemesi, eksik veya yanlış beyanda bulunması gibi durumlarda kullanır. Bu yöntem, otoritenin mükellef adına vergi matrahını veya miktarını kendi inisiyatifiyle tespit ettiği bir işlemi ifade eder. Vergi dairesi, vergi mükellefine yazılı olarak tebliğ ederek re'sen tarh edilen vergiyi belirler ve tahsil eder.

Ön muhasebe yönetimini kolaylaştıran Paraşüt'ü kart bilgisi vermeden 14 gün ücretsiz deneyebilirsiniz.

Ücretsiz Deneyin
İnternet sitemizde yer alan içerikler genel bilgilendirme amaçlıdır ve tavsiye niteliği taşımamaktadır. Konu hakkında kişiselleştirilmiş tavsiyeler için bir uzmana danışmanız gerekmektedir. Sunulan bilgilerin doğruluğu, eksiksizliği ve güncelliği tarafımızca garanti edilmemektedir. Mikrogrup, bu bilgilerin kullanımı sonucunda doğabilecek herhangi bir zarardan sorumlu tutulamaz.

Detaylı yasal uyarılar için lütfen buraya tıklayınız.

İlgili İçerikler

Yeni Bloglardan Haberdar Ol

Paraşüt e-bültene abone olun. Bu sayede yeni içerikleri kaçırmayın.
Sizi haberdar edelim.

Blog bülten aboneliği kapsamında işlenecek kişisel verileriniz ile ilgili detaylı bilgiye Aydınlatma Metnini okudum.

Tarafıma blog bültenlerinin gönderilebilmesi için Açık Rıza Metni kapsamında, e-posta adresimin yurt dışına aktarılmasına onay veriyorum.

Ticari elektronik ileti gönderimi için Açık Rıza Metni kapsamında, e-posta adresimin yurt dışına aktarılmasına onay veriyorum.

Paraşüt ön muhasebe kampanyası

Yüzleri güldüren fırsatlar Paraşüt’te, ön muhasebe ve e-fatura çözümleri tek adreste!

e-Faturaya uygun fiyatlı e-kontör avantajı ve hesaplı çözümler ile geçin.