Gider pusulası nedir? Ne zaman kullanılır?

Peki kimler ne sıklıkla gider pusulası imzalayabilir? Gider pusulası hazırlarken nelere dikkat etmeniz gerekiyor? Pusulada hangi vergi oranını kullanacaksınız? Cevabını yazımızın devamından öğrenebilirsiniz.

 

Gider pusulası nedir?

Vergi mükellefi olmayan kişilerden alınan hizmetlerin ve malların belirtildiği belgeye gider pusulası denir. Tüketicilere satılan mallar için bir iade işlemi gerçekleştiriliyorsa da gider pusulası düzenlenmesi gerekir.

 

Gider pusulası hangi durumlarda düzenlenir?

Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan serbest meslek erbabının ve çiftçilerin vergiden muaf esnafa; yaptırdıkları işler veya onlardan satın aldıkları emtia içinde tanzim edip işi yapana veya emtiayı satana imza ettirecekleri gider pusulası vergiden muaf esnaf tarafından verilmiş fatura hükmündedir. Peki kanun tam olarak ne anlama geliyor?

Diyelim ki herhangi bir şekilde şirketi olmayan bir fotoğrafçıya şirketiniz için fotoğraf çekimi yaptırdınız. Fotoğrafçı şirketi olmadığı için size fatura, fiş vb belge veremiyor; ancak siz ona ödemeyi kendi şirketiniz üzerinden yapmak ve bunu yasal olarak muhasebe kayıtlarınıza almak istiyorsunuz. Bu takdirde gider pusulasına ihtiyacınız var. Fotoğrafçı adına düzenleyeceğiniz gider pusulası, fotoğrafçının size vermiş olduğu fatura hükmünde dikkate alınıyor.

 

Gider pusulası nasıl düzenlenir?

1. Gider pusulalarında işin mahiyeti, cinsi, adedi, fiyatı, tutarı, toplamı, tevkif edilen vergi oranı ve net tutarı; işi yaptıran ile yapanın veya emtiayı satın alan ile satanın adlarıyla soyadları (Tüzel kişilerde ünvanları) adresleri, varsa vergi dairesi ve hesap numarası, seri ve müteselsil sıra numarası ve düzenleme tarihine ilişkin bilgilere yer verilecektir.
2. Gider pusulaları, mükellefler tarafından anlaşmalı matbaalara bastırılacak veya notere tasdik ettirilecektir.
3. Gider pusulası en az iki örnek olarak düzenlenecektir. En az iki örnek düzenlenmeyen veya yukarıda belirtilen bilgileri eksik olan gider pusulaları hiç düzenlenmemiş sayılacaktır.
4. Düzenlenen gider pusulalarının ilk örneği işi yapana veya malı satana verilecek, ikinci örneği ise düzenleyen tarafından saklanacaktır.
5. Emtia/hizmeti satın alan şirketin, gider pusulasını işi yapana veya emtiayı satana imza ettirmesi gerekmektedir.
6. Gider pusulası, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde düzenlenir. Bu süre içerisinde düzenlenmeyen gider pusulası hiç düzenlenmemiş sayılır.

 

Gider pusulası yerine geçen durumlar

Ödemelerin banka, ödeme kuruluşları veya Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi aracılığıyla yapılması halinde ayrıca gider pusulası düzenlenmesine gerek bulunmamaktadır. Ancak, gider pusulasında aşağıdaki bilgilerin bulunması gerekliği banka gibi kurumlar üzerinden olan ödemelerin gider pusulası yerine geçmesi hususunda sorun teşkil edebilir.

1. İşin mahiyet
2. Emtianın cins ve nev'i ile miktar ve bedelini ve iş ücreti
3. İşi yaptıran ile yapanın veya emtiayı satın alan ile satanın ad-soyad (Tüzel kişilerde unvanlarını),
4. Adres
5. Tarih

 

2023 gider pusulasında vergi nasıl hesaplanır?

Eğer şahısa verdiğiniz net tutar 100 TL ise ve vergi oranı %20 ise brüt tutara ulaşmak için 100 / (%100-%20) formülünü kullanırız. 100/0,8 = 125 TL. Vergi tutarı da Brüt Tutar-Net Tutar’dır. (125-100=25 TL)

 

Kimler gider faturası düzenler? Gider pusulasında hangi vergi oranı kullanılır?

Eğer gider pusulası keseceğiniz şahıs Esnaf Muaflığı'ndan yararlanıyor ise aşağıdaki gider pusulası stopaj oranları uygulanır: 1. Havlu, çarşaf, çorap, halı, kilim, dokuma mamulleri, örgü, dantel, her nevi nakış işleri ve her nevi turistik eşya, hasır, sepet, süpürge, paspas, fırça, yapma çiçek ve benzeri emtia bedelleri veya bu emtianın imalinde ödenen hizmet bedelleri üzerinden %2 , 2. Hurda mal alımları için %2, 3. Diğer mal alımları için %5, 4. Diğer hizmet alımları ("a", "b" ve "c" alt bentleri hariç olmak üzere mal ve hizmet bedelinin ayrılamaması hali de bu kapsamdadır) için %10 oranında tevkifat yapılacağı hüküm altına alınmıştır.

Eğer şahsın Esnaf Muaflığı'ndan yararlanılmıyor ise faydalandığımız işin arızi olup olmadığına da bakmak gerekiyor:

1. İş devamlılık arzeden bir hizmet işi ise şahsı bordrolu olarak çalıştırmak ve ücret bordro hesabına göre artan oranlı vergiye tabi tutmak gerekir → Hizmet erbabına ödenen ücretler ile 61. maddede yazılı olup ücret sayılan ödemelerden (istisnadan faydalananlar hariç), 103 ve 104. maddelere göre,

Yaptıkları serbest meslek işleri dolayısıyla bu işleri icra edenlere yapılan ödemelerden; (Serbest meslek faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır.)

18. madde kapsamına giren serbest meslek işleri için yapılan ödemelerden %17

Müellif, mütercim, heykeltraş, hattat, ressam, bestekâr, bilgisayar programcısı ve mucitlerin ve bunların kanuni mirasçılarının şiir, hikaye, roman, makale, bilimsel araştırma ve incelemeleri, bilgisayar yazılımı, röportaj, karikatür, fotoğraf, film, video band, radyo ve televizyon senaryo ve oyunu gibi eserlerini gazete, dergi, bilgisayar ve internet ortamı, radyo, televizyon ve videoda yayınlamak veya kitap, CD, disket, resim, heykel ve nota halindeki eserleri ile ihtira beratlarını satmak veya bunlar üzerindeki mevcut haklarını devir ve temlik etmek veya kiralamak suretiyle elde ettikleri hasılat eserlerin neşir, temsil, icra ve teşhir gibi suretlerle değerlendirilmesi karşılığında alınan bedel ve ücretler istisnaya dahildir.

Yukarıda yazılı kazançların arızî olarak elde edilmesi istisna hükmünün uygulanmasına engel teşkil etmez.

Aşağıda alınan hizmet/malın kimden ve ne kadar süre alındığına göre düzenlenmesi gereken makbuz/belge ve geçerli vergi oranlarının özetini bulabilirsiniz.

Örnek bir gider pusulasını buradan inceleyebilirsiniz.