Matrah artırımı ve kamu alacaklarının yapılandırılması

 

Vergi, gümrük, SGK ve borç yapılandırma

Teklifi sunulan yapılandırma kararı, bir önceki vergi/gümrük/SGK yapılandırması ile neredeyse aynı şekildedir. Bu kararda 31 Aralık 2022 dönemine kadar tahakkuk eden borçlar da kapsam dahilindedir. (Not: inceleme ve dava aşamasında olanlar ayrı değerlendirilmiş.) Başvuru tarihi 30 Nisan 2023tarihine kadar devam edecek.

Yapılandırmanın ödeme detayları şöyle:

Vergi/SGK ana borç kalmak üzere gecikme cezası siliniyor ve istenilen taksit adedine göre yeniden bir faiz hesaplaması yapılıyor. (Yİ-ÜFE, aylık %0,75)

Peşin ödemelerde hesaplanan bu faizin %90’ı siliniyor.

12, 18, 24, 36 ve 48 ay taksit yapılabiliyor.

İlk 2 taksitin süresinde ödenmesi önemli. Aksi takdirde yapılandırma bozuluyor.

Taksitli ödemelerde bir takvim yılında 3’ten fazla taksitin zamanında ödenmemesi durumunda yararlanılan haklar kaybediliyor.

 

Matrah ve vergi artırımı

Matrah ve vergi artırımı birçok işletmenin beklediği bir düzenleme. Bu düzenlemeye başvuru zorunlu tutulmuyor; tamamen isteğe bağlı olarak gerçekleşiyor. Şu notu da geçelim: İnceleme ya da dava aşamasında olunsa bile matrah artırımına başvurulabilir.

Bu haktan yararlanıldığı takdirde, yararlanılan vergi türü ve dönemi için vergi inceleme gelmeyecek. Tabii faydalanılmayan vergi türleri ve dönemler için inceleme gelebilir. Bu haktan yararlanmak isteyenlerin son 4 yıl içinde başvurması gerekli. Bir başka deyişle, 2018, 2019, 2020 ve 2021 yılları için geçerliliği söz konusu; 2022 yılı için şimdilik herhangi bir düzenleme bulunmuyor.

Matrah artırımından faydalanabileceğiniz 3 ana vergi türü şöyle: Kurumlar vergisi, KDV ve stopaj (muhtasar).

Her dönem ve her vergi grubu için farklı farklı oran ve tutarlar var. Bu oranları tablo şeklinde yazımızın devamında inceleyebilirsiniz. Ayrıca gelir ve kurumlar vergisi matrah artışları için asgari tutarlar var; bu tutarlardan daha düşük ödeme yapamıyorsunuz. Başvuruyu 30 Nisan 2023 tarihine kadar yapabilirsiniz. Peşin ödemelerde %10 indirim avantajısağlanıyor. Taksitli ödemelerde ise tutara ek katsayı farkı ekleniyor.

Bu detayı özellikle vurgulamak istiyoruz. Verginin zamanında ödenmesi çok önemli. Zamanında ödenmediği takdirde vergi inceleme korumasından faydalanamazsınız. Üstelik tahakkuk eden vergiyi de gecikme cezası ile ödemek durumunda kalabilirsiniz. Ayrıca öncelikli olarak incelemeye alınabilirsiniz.

### Hesaplanan vergi gider yazılamaz

Mükellefiyetin olmadan önce gelir elde etmişseniz de matrah artışı yapabilirsiniz. Geçmiş dönem beyannameler düzeltilse de maalesef düzeltilmiş beyanname üzerinden başvuru olmuyor. Yararlanılan dönemde geçmiş yıl zararı var ise bu zararın yarısını kaybediyorsunuz.

 

Kurumlar ve gelir vergisi

Kurumlar vergisi ve gelir vergisi için ödenecek tutar artırılan matrahın %20’sidir. Eğer başvurulan dönemin beyannamesi zamanında verilmiş ve zamanında ödenmiş ise o zaman ödenecek vergi oranı %15’tir. İlgili dönemde şirket zarar beyan etmiş ise mali zararın %50’si kullanılamayacaktır.

 

Limited ve anonim şirket için

Matrah artırımı ve vergi oranları ile asgari artırım tutarı (A.Ş. ve LTD)

 

Şahıs işletmesi - Bilanço esası ve serbest meslek kazancı

Matrah artırımı (Şahıs işletmesi - bilanço esası ve serbest meslek kazancı)

 

KDV

İlgili yılın hesaplanan KDV’sinin ilgili yıl matrah oranına çarpımı ile bulunur. Yıllara göre değişir %2 ile %3 arasındadır. Ödenen KDV indirim konusu yapılamaz.

Bazı durumlarda KDV matrah artırımı yapabilmek için Kurumlar vergisi matrah artırımına da başvurmak gerekir. KDV 2 ödemeleri için ise matrah artırımı düzenlemesi yoktur.

 

Hesaplanan KDV’nin “yıllık” toplamı üzerinden

 

Stopaj

Farklı stopaj kalemleri için farklı oranlar vardır. (Ücret stopajı, kira stopajı, serbest meslek stopajı, gider pusulası stopajı vs.). %2’den %6’ya kadar değişebilir. Farklı stopaj kalemleri için ayrı ayrı başvurulabilir.

#### Ücret stopajın “yıllık” toplamı üzerinden * 2018 yılı için %6 * 2019 yılı için %5 * 2020 yılı için %4 * 2021 yılı için %3

Aşağıdaki konulardan bir ya da birkaçı sizin için geçerli ise matrah ve vergi artırımı başvurusunu düşünebilirsiniz:

Şunu belirtmekte fayda var; matrah ve vergi artırımına katılmak vergi idaresi gözünde olumsuz izlenim yaratmaz. Aksine vergi idaresi, firmaları matrah ve vergi artırımına katılmaya teşvik etmektedir.

Matrah ve vergi artırımına katılmak vergi risklerinizin çok olduğu anlamına gelmez. Vergi risklerinizi belli bir tutar karşılığında sigortalıyorsunuz gibi düşünebilirsiniz. Birçok yabancı sermayeli şirket de vergi incelemesine girmemek için matrah ve vergi artırımına başvurmaktadır.

Üstelik vergi idaresi elindeki denetim kadrosunu matrah ve vergi artırımına gitmeyen şirketlere doğru yönlendirebilir.

 

İşletme kayıtların düzeltilmesi

 

1. Kayıtlarda olup fiziken olmayan kasa/ortaklardan alacaklar hesabının düzeltmesi

31 Aralık 2022 tarihinde kayıtlarda yer alan fiktif bakiyeler silinebilir. Tutarın %3’ü kadar vergi, beyanname verme süresi içinde ödenmelidir. Silinen tutar ve ödenen vergi “Kanunen kabul edilmeyen giderler”e (KKEG) yazılacak, gider kabul edilemeyecek.

250.000 TL’ye kadar olan tutarı kasa affı yerine, huzur hakkı (ücret) hesaplanması yolu ile yok etmeyi tercih edebilirsiniz. Çünkü maliyeti çok daha düşük.

 

2. İşletmede fiziken olup kayıtlarda olmayan stok/demirbaş düzeltmesi

Envanter listesi 30 Nisan 2023’e kadar Vergi Dairesine bildirilmelidir. Rayiç bedel üzerinden hesaplanan KDV’nin %50’si ise beyanname verme süresi içinde ödenmelidir.

Demirbaş için ödenen KDV, KKEG olacak, stok için ödenen KDV ise indirilebilir. Envanter için artırılan tutarın karşılığı ortaklar hesabına alınıp vergisiz olarak ortaklara dağıtılabilecek.

### 3. Kayıtlarda olup fiziken olmayan stok/demirbaş düzeltmesi Bu konu ile ilgili işlemler için fatura kesilir ve ödemesi 3 taksit ile yapılır.

Matrah ve vergi artırımına gidecekseniz, kayıtlarınıza etkisi ve maliyet konuları için mutlaka bir mali müşavirden destek alarak ilerlemenizi öneririm.