Vergi dilimi nedir? 2024 vergi dilimleri nasıl hesaplanır?

Aktif olarak kazanç sağlayan, yani düzenli olarak gelir elde eden herkesin gelir vergisi ödeme zorunluluğu bulunur. Fakat gelir vergisi, oranlara göre belirlenen ve sabit tutarı bulunmayan bir vergi türüdür. Bu noktada vergi dilimi kavramı devreye girer. Biz de vergi dilimi nedir, vergi dilimi nasıl hesaplanır gibi birçok sorunuzu, blog yazımızda sizler için yanıtlıyoruz.

GİB tarafından belirlenmiş, ödenmesi gereken yedi adet vergi türü mevcut.

Bu vergi türleri;

Kurumlar vergisi Özel tüketim vergisi (ÖTV) Gelir vergisi Emlak vergisi Katma değer vergisi (KDV) Damga vergisi Motorlu taşıtlar vergisi (MTV)

Vergi dilimi, vergi mevzuatında yer alan ve gelir vergisinin uygulanacağı tarifelere ilişkin bir kavramdır. Kısaca, çalışanların gelirleri (ücretleri) oranında devlete ödemekle yükümlü oldukları vergi oranını belirleyen tarifedir. Gelir sahipleri ya da çalışanlar, vergi dilimi hesaplamasını kazanç oranında belirlenen vergi dilimlerine göre, içinde bulundukları gruba uygulanacak oranlar üzerinden yapar ve ödemelerini gerçekleştirir.

Gelir vergisi dilimleri brüt maaş üzerinden hesaplanır. Vergi dilimi hesaplaması yapılırken brüt maaştan SGK işçi payı, işsizlik sigortası gibi kesintiler düşürülür ve vergi matrahı bulunur.

Yazımızın devamında vergi dilimi hesaplamaları ile ilgili örnekleri inceleyebilirsiniz.

Yİ-ÜFE (2003=100) 2024 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre %4,14, bir önceki yılın Aralık ayına göre %4,14, bir önceki yılın aynı ayına göre %44,20 ve on iki aylık ortalamalara göre %47,35 artış gösterdi.

Hangi tutarların yeniden değerleme oranında yükseltileceği ve sıfırlama yöntemleri, ilgili mevzuatta belirlenmiştir. Bu belirlemeye göre 2024 yılında geçerli vergi dilimleri, damga vergileri, ceza, harç, istisna ve beyan sınırları gibi birçok meblağ, bahsettiğimiz yeniden değerleme oranı kullanarak hesaplanmaktadır.

Motorlu Taşıtlar Vergisi'nin (MTV), yeniden değerleme oranı 2024 yılında %58,46 olarak belirlendi. 1-3 yaş aralığındaki otomobillerden alınacak en düşük tutar 3.359 TL'ye yükselirken kara taşıtları ödeme tablosundaki en yüksek tutar 160.285 TL oldu.

2024 yılında ücret gelirleri ve ücret dışı gelirlere ait vergi dilim ve oranlarını aşağıda sizin için paylaşıyoruz:

2024 ücret gelirlerine ilişkin vergi dilimleri ve oranları:

2024 ücret dışı gelirlere ilişkin vergi dilimleri ve oranları:

Gelir vergisinin hesaplaması aynı olsa da gelir vergi dilimi hesaplama, yani vergi oranlarının gelire göre dağılımı Maliye Bakanlığının yayınladığı bilgilendirmelere göre yapılır.

Ödemeniz gereken gelir vergisini hesaplamak için önce hangi gelir vergisi dilimine girdiğinizi hesaplamanız gerekir, çünkü bu oran hangi vergi dilimine dahil olduğunuzu değiştirebilir. Bunun için öncelikle bir önceki yıl (örneğin 2021 yılında) elde edilen toplam gelir belirlenir.

Bir çalışanın maaş vergi dilimini öğrenmek için ne yapmamız gerekir? Çalışanın 10.000₺ brüt ücret aldığını varsayalım. Maaş vergi dilimi hesaplama için 10.000₺’lik brüt maaştan öncelikle işsizlik sigortası işçi payı ile SGK işçi payı hesaplanarak düşülür. Asgari ücretli vergi dilimi hesaplaması da yukarıda bahsettiğimiz vergilendirme sınıflarına göre, aynı şekilde yapılır. Alınan asgari ücret vergi dilimi olarak hangi sınıfa dahilse vergi oranı bu dilime göre belirlenir.

SGK işçi payı: 10.000 x %14 = 1400₺

İşsizlik sigortası işçi payı: 10.000 x %1 = 100₺

Bu iki kesinti brüt ücretten düşüldükten sonra kalan miktar gelir vergisi matrahıdır.

Gelir vergisi matrahı: 10.000 – 1400 – 100 = 8.500₺

2024 yılı tarifesine göre 8.500₺, 110.000₺’den daha düşük bir meblağ olduğundan işçi ya da gelir sahibi mükellef 1. vergi dilimine girer ve gelir vergisi %15 oranından hesaplanır.

Özetle, mükellefin vergi dilimi kesintisi: 8.500 x %15 = 1.275₺ yapar.

Peki bu çalışanlar 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi olarak memur vergi dilimini nasıl hesaplar? Örneğin 657 sayılı kanuna tabi olan bir öğretmen vergi dilimi olarak yıllık kazancını baz alıp, dahil olduğu vergi dilimini tespit ederek hesaplamasını gerçekleştirebilir.

Aylık 5.000₺ maaş alan bir memur üzerinden bir örnekle açıklayalım: Bu memurun Temmuz ayına ait gelir vergisi hesaplanırken önceki ayların vergi matrahı da göz önüne alınır.

Önceki aylara ilişkin vergi matrahının 5.000₺ x 6 = 30.000 TL olduğunu varsayarsak memur, bu aylar özelinde 110.000₺ vergi dilimine girer ve %15 vergi oranına tabi olur. Temmuz ayı ücretinin 2.000₺’lik kısmına da 110.000₺’lik vergi dilimi sebebiyle %15 vergi oranı uygulanır (2.000₺ x %15 = 300).

Bu konuyla ilgili en çok sorulan sorulardan biri de “vergi dilimi ne zaman sıfırlanır?”. Bu soruya kısaca “yıl sonlarında” şeklinde yanıt verebiliriz.

Detaylandırmak gerekirse, birikimli kazançla vergi dilimi değişen çalışanlar yılın Aralık ayından sonra, yani bir sonraki Ocak ayında yeni yıl için belirlenen vergi dilimlerinden hangisine dahil olduğuna yeniden bakmalıdır. Özetle, gelir vergisi dilimini sıfırlayan konu, senenin sona ermesidir.

Konuya ilişkin çokça tartışılan bir diğer konu da çalışanın mevcut iş yerinden ayrılıp başka bir işverene ait yerde çalışmaya başlamasının vergi matrahını sıfırlaması nedeniyle, vergi diliminin de sıfırlanmasıdır. Fakat kişi askerlik, evlilik gibi nedenlerle işinden ayrılıyorsa ya da aynı işverene ait başka bir işyerine geçiş yapıyorsa vergi matrahı da vergi dilimi de sıfırlanmaz.

Son olarak gelir vergilerinin ne zaman ödeneceğine de kısaca değinelim; eğer elde edilen gelir basit usul ticari kazançlardan ise gelir vergisinin ilk taksidi Şubat ayı sonuna, ikinci taksidi ise Haziran ayı sonuna kadar ödenmelidir. Elde edilen gelir basit usul ticari kazançlardan değilse, bu durumda gelir vergisi ödemesinin ilk taksidi Mart ayı sonuna, ikinci taksidi ise Temmuz ayı sonuna kadar yapılmalıdır.

Gelir vergisi matrahı, mevcut gelirden genel sağlık sigortasu ve işsizlik sigortası gibi vergi dışında kalan kazançların çıkarılması ile kalan ücreti ifa eder. Örneğin bir çalışanın brüt maaşından bahsettiğimiz işsizlik sigortasını be sağlık sigortası tutarlarını çıkarttığımızda, işçinin gelir vergisi matrahını belirleyebiliriz.

Gelir vergisi matrahı her ay çıkarılır ve sonraki aya aktarılır. Sene sonunda biriken bu kesintilerden kümülatif gelir vergisi matrahı çıkarılır ve yıl içerisinde işçiye ödenmesi gereken gelir vergisi, kümülatif gelir vergisi matrahı üzerinden hesaplanır.
 

Gelir vergisi, mükelleferin ikametgahlarının bulunduğu vergi dairesinden, iş yerlerinin bağlı bulunduğu vergi dairesinden veya bankalar aracılığıyla ödenir.

Gelir vergisinin ödemesi ise her mart ayının 25’ine dek ilgili vergi dairelerinden yapılır.

1 Ocak 2022 tarihinden itibaren asgari ücret vergi dışı bırakıldı ve asgari ücretin üzerinde ücret alanların da asgari ücrete isabet eden ücretleri gelir ve damga vergisinden istisna edildi.

Türkiye'deki bordro sistemindeki yasal maaş kesintileri; sosyal güvenlik prim kesintileri, gelir vergisi ve damga vergisi olarak sıralanabilir.

Online ön muhasebe programı olarak Paraşüt’ü seçtiğinizde, hem ticari kazançlarınıza ilişkin hem de çalışanlarınızın maaşlarına dair gelir vergilerini otomatik olarak hesaplayabilir, beyan ve ödeme dönemlerinde bu otomatik işlemler ve veri aktarım kolaylıklarıyla mali müşavirinizle uyum içinde, hızlı ve pratik bir şekilde finansal hesaplamalarınızı gerçekleştirebilirsiniz. Hatalı ya da eksik beyanda bulunma ya da ödeme yapmanın önüne geçerek vergi borcu faizi, gecikme cezası gibi hukuki yaptırımları düşünmeden rahatça işinize odaklanabilirsiniz.

Henüz Paraşüt ile tanışmadıysanız kredi kartı bilgilerinizi girmeden anında hesap oluşturabilir ve Paraşüt'ü 14 gün ücretsiz deneyebilirsiniz.

Yazımız ilginizi çektiyse aşağıda paylaştığımız vergi ve vergilendirme usullerine ilişkin önerilerimize göz atabilirsiniz.