Avukatların vergilendirilmesi ve makbuz örnekleri

 

Gelir Vergisi Kanunu'na Göre Serbest Meslek Kazancı

“Serbest meslek kazancı nedir?” sorusunun tanımını, en açıklayıcı şu şekilde verebiliriz: Sermayeden ziyade şahsi ilme ve bilgiye dayalı elde edilen gelirler serbest meslek kazancı hükümlerinde değerlendirilir.

Örneğin bir firmada sigortalı olarak çalışan avukatın aldığı paralar ücret olarak dikkate alınırken, kendi vergi levhası üzerinden yürütülen işlerde elde edilen gelir serbest meslek kazancı olarak nitelendirilir.

Serbest meslek faaliyetlerinde meslek birliğinin yayınladığı tarife varsa alınan ücret bu tarifenin altında olamaz.

Not: Avukatlık asgari ücret tarifesi altında avukatlık ücreti kararlaştırılamaz.

Av. Kanunu Mad.164/4

 

Makbuz hesaplama ve gösterilmesi gereken kalemler

 

Stopaj nedir?

Kesilecek olan makbuzda karşı taraf stopaj yükümlüsüyse vergi mükellefi veya tüzel kişiyse stopaj hesaplanır.

Yani sizin kesilen makbuzda elde edeceğiniz gelir üzerinden ödenen vergiyi karşı firma sizin adınıza muhtasar beyanname i̇le bağlı bulunduğu vergi dairesine öder. Bu durumda siz gelir vergisi ödemeyip yıl sonu verilen gelir vergisi beyannamesinde sizin adınıza ödenen vergiler, ödeyeceğiniz vergiye göre daha fazlaysa vergi dairesinden iade talep edip vergi borçlarınız mahsup işlemi yapılır.

 

KDV nedir?

Avukatın müvekkili stopaj yapmakla yükümlü kişi olsun veya olmasın her durumda kdv makbuzda hesaplanır.

 

Avukatlar aldıkları para için davayı kazanana makbuz düzenlerler

Mahkeme kararında KDV hariç ibaresi yoksa vekalet ücreti KDV dahil olarak kabul edilir ve iç yüzde oranıyla makbuz düzenlenir.

Örneğin: Sanık Örnek Kişi, kendisini duruşmada vekil ile temsil ettirdiğinden dolayı avukatlık asgari ücret tarifesine göre 3.000 TL maktu ücretin vekaleten hazineden tahsiline karar verilmiştir.

Görüldüğü gibi mahkeme kararında KDV hariç ibaresi olmadığı için biz bu durumda KDV dahil olarak hesaplama yapacağız.

KDV HARİÇ TUTAR:3.000 TL / 1,18: 2.542,37 TL KDV:457,63 TL GENEL TOPLAM: 3.000 TL

 

Stopajlı ve stopajsız serbest meslek makbuzu düzenleme

 

Stopajsız makbuz düzenleme

Brüt Tutar (KDV HARİÇ TUTAR YAZILIR) : 2.542,37 TL

Stopaj: YOK

KDV (2.542,37 * 0,18 ): 457,63 TL

Tahsil edilecek tutar: 3.000

 

Stopajlı Makbuz

Brüt Tutar: 2.542,37 TL

Stopaj (%20) (2.542,37 * 0,20 ): 508,47 TL

KDV (2.542,37 * 0,18 ): 457,63 TL

Tahsil Edilen Tutar: 2.542,37 TL- 508,47 TL + 457,63 TL: 2.491,53 TL ( BRÜT TUTAR – STOPAJ + KDV )

 

Serbest Meslek Makbuzu Düzenleme

“Tevkifat ve stopaj kesintilerini birbirinden ayıran en önemli kısım nedir?” diye soranlar için en açıklayıcı yanıtı şu şekilde verebiliriz. Gelir üzerinden yapılan kesintilere stopaj KDV üzerinden yapılan kesintilere tevkifat adı verilir.

Önemli Not:2.000 TL altı işlemlere tevkifat uygulanmaz.

Tevkifatın hangi durumlarda uygulandığını daha iyi anlamak için iki sorunun yanıtına bakmak gerekir.

1.Hizmet kime verildi?

2.Ne hizmeti verildi?

Eğer 1. sorunun cevabı aşağıdakilerden biriyse tevkifat uygulanır.

1.Kamu kurum ve kuruluşları

2.Döner sermayeli kuruluşlar

3.Meslek kuruluşları

4.Bankalar, sigorta şirketleri, reasürans şirketleri

5.Emekli ve yardım sandıkları

6.Kalkınma ajansları

7. İl özel idareleri ve birlikleri

8.Belediyeler ve teşkil ettikleri birlikleri

9. Sendika ve üst kuruluşlar

10.Kamu iktisadi kuruluşları

11.Mobil haberleşme operatörleri

12.Payları borsada işlem gören A.Ş firmalarına verilen hizmetleri

13.Yatırım ajansları

14.Yarıdan fazla hissesi doğrudan yukarıda sayılan idare, kurum ve kuruluşlara ait olan (tek başına ya da birlikte) kurum, kuruluş ve işletmeler

 

Tevkifat Oranı Nedir?

Tevkifat hesaplama formülünün yalın bir hali bulunmuyor. Tevkifat oranları sektör bazında değişiklik gösterdiğinden, tevkifat oranı ilgili yasanın bölümlerine bakarak uygulanır.

Eğer hizmet nevi danışmanlık ise 9/10 oranında, diğer hizmetlerde ise 5/10 oranında tevkifat uygulanır.

(CMK hizmetleri savcılık adına kesilir, adli yardım hizmeti baroya kesilir. Sigorta şirketleri davalarında, banka davalarında vs.)

Not: Her iki hizmet birden verilirse makbuzda ayrı ayrı kesilmesi gerekir.

Örneğin, payları borsada işlem gören XYZ A.Ş firması ile bir sözleşme imzalandı ve her ay danışmanlık hizmetinden dolayı fatura kesmemiz gerekiyor. Burada tevkifat oranı yukarıda saydığımız firmalardan ve danışmanlık işi olduğu için 9/10 olarak uygulanır. (Danışmanlık bedeli net KDV dahil: 5.000 TL)

Brüt ücret: 4.237,29 TL

Stopaj (%20) : 847,45 TL

KDV %18: 762,71 TL

Tevkifatlı KDV: (762,71 * 0,10) : 76,21 TL

Sorumlu KDV: 686,50 TL

Net Tahsil Edilen Tutar: 3.466,05 TL

Burada karşı firma, bizim adımıza muhtasar beyanname ile gelir vergisi açısından kestiğimiz stopajı vergi dairesine öder. Ardından firma bizden kestiği KDV tutarı olan 686,50 TL’yi KDV 2 beyannamesi ile bizim adımıza vergi dairesine öder.

Burada dikkat edilmesi gerekilen konu; muhakkak kestiğiniz makbuzları ilgili firmanın mali müşavirine veya firma sahibine mail üzerinden atmanız gerektiği.

 

%8 KDV olan avukatlık hizmetleri

Avukatlık Kanunu'nda yer alan adli yardım ve adli müzaheret hükümleri kapsamında verilen avukatlık hizmetleri ile aile mahkemeleri, tüketici mahkemeleri ve çocuk mahkemelerinin görev alanına giren davalar ve işler, vesayet davaları ve işleri; bu davalara bağlı kanun yolları, iş uyuşmazlıklarında dava şartı olarak arabuluculuk ile bunlara bağlı ilamlı icra takipleri kapsamında verilen avukatlık hizmetleri %8 KDV avukatlık hizmetlerine girer.

 

Görsel makbuz örnekleri

 

CMK İşlem

(image: http://localhost:8000/content/15-blog/419-avukatlarin-vergilendirilmesi-ve-makbuz-ornekleri/cmk-islem.webp)

 

Sigorta şirketine, yani 9/10 tevkifat kapsamında kesilen makbuz

(image: http://localhost:8000/content/15-blog/419-avukatlarin-vergilendirilmesi-ve-makbuz-ornekleri/tevkifat-kapsaminda-kesilen-makbuz.webp)

 

İcra davasında kaybeden tarafa kesilen makbuz

(image: http://localhost:8000/content/15-blog/419-avukatlarin-vergilendirilmesi-ve-makbuz-ornekleri/icra-davasinda-kaybeden-tarafa-kesilen-makbuz.webp)

 

"Sanık kendisini müdafi ile temsil ettirdiğinden 5.100 TL’lik vekalet ücretinin hazineden alınarak sanığa verilmesine" kararı için kesilen makbuz

(image: http://localhost:8000/content/15-blog/419-avukatlarin-vergilendirilmesi-ve-makbuz-ornekleri/vekalet_ucreti-makbuz.webp)

 

Mahsuben iade ne zaman alınır ve nasıl hesaplanır?

"Kestiğiniz makbuzlarda neden stopaj ödemesini almıyoruz?" Sorusunun yanıtını merak ediyor olabilirsiniz.

Stopajın mantığı şudur ki; Faturada gösterilen stopaj tutarı aslında sizin o kestiğiniz makbuzda elde edilen gelirin vergisi demektir. Makbuzu kestiğiniz firma sizin adınıza stopajı ödeyerek devlete sizin gelir verginizi ödüyor.

Not:Mart ayı geldiğinde geçen yıla ait gelir vergisi beyannamenizi verirken sizin adınıza ödenen stopaj tutarları size çıkan vergiden büyükse aradaki farkı devletten iade isteyip içerideki vergi borçlarınıza mahsup işlemi yapabiliyoruz.

Örneğin, 2023 yılında 3 firmaya makbuz kestiniz ve bu makbuzların toplam stopaj tutarı yani sizin adınıza vergi dairesine ödenen tutar toplamı: 3.000 TL olsun, size çıkan vergi tutarı ise 2.300 TL olsun, aradaki 700 TL’lik farkı devletten iade alıp içeride kalan veya yeni çıkacak vergi borçlarınıza mahsup ediyoruz.