İştirak nedir ve türleri nelerdir?

 

İştirak nedir?

İştirak, sözlükte “ortak olma, ortaklık etme, bir işe karışma, birlikte bulunma, katılma ve birlik” anlamlarını taşır. Bir şirketin diğer bir şirket sermayesinde ortaklığı bulunması durumunda, sermayede payları bulunan şirketlere iştirak denilir. Yine bir işletmenin, diğer işletmelerin yönetimine ya da ortaklık politikalarının belirlenmesine, katılım amacı ile sahip olduğu %10-%50 oranları arasında değişen sermaye payına sahip olması da iştirak olarak ifade edilir.

 

İştirak amaçları nelerdir?

Bir şirketin iştirak konusunda genel olarak iki farklı amacı söz konusu olabilir. Bunlardan ilki, şirketin gereken düzeyin üstünde olan varlığı ile kar etme amacı güderek başka bir şirkete yatırım yapmak istemesidir. Bir diğer amaç ise şirketlerin kendi ürün ve hizmetlerini geliştirmek, kapasitelerini artırmak istemeleri durumunda, bu imkânı sunacak olan bir şirkete yatırım yaparak ürün ve hizmetlerini daha değerli hale getirme istekleridir.

Burada iştirakçi, şirketin kendi ürün ve hizmetlerini geliştirme kapasitesine sahip hizmet ve ürünler sunan başka bir şirkete yatırım yaparak, bir değer yaratma amacı ile hareket eder.

 

İştirak türleri nelerdir?

Bir şirketin diğer şirketin yönetimine ya da ortaklık politikalarının belirlenmesine katılım amacı ile sahip olduğu %10 ile %50 oranları arasında değişiklik gösteren sermaye payına sahip olması olarak ifade edilebilecek iştirak çeşitleri 2'ye ayrılır:

 

Bağlı Ortaklık:

Ana şirket, ortaklıkta olduğu şirkette %50'den fazla oy hakkına sahip olduğu durumda, ortak olunan şirket bir bağlı ortaklıktır. Bu türden ortaklık hem dolaylı hem de direkt olarak gerçekleştirilebilmektedir. Sermaye Piyasası Kurulu Mevzuatında ve Banka Kanunu’nda açıkça yer alan bağlı ortaklık hali genellikle tek bir finansal grup olarak değerlendirilmektedir.

Buna ek olarak, ana şirkete bağlı olan bir diğer kuruluşun hukuki bağımsızlığını yitirmediğinin belirtilmesinde fayda vardır. Bağlı ortaklık şartlarının işletme hukukuna uygun olması gerekir. Dolayısıyla, bahsi geçen kurallar bütünü, ilgili tüm şirketlerin ekonomik menfaatlerinin korunmasını amaçlar.

Bu tipte bir ortaklık avantaj sağlayan bir sistemdir ve bağlı ortaklık ile hızlı büyüme stratejisi izlemek mümkündür. Aynı zamanda kısıtlanmış piyasalara girebilme imkânı da kazanılabilir.

 

Bağımsız Ortaklık:

Ortak olunan şirkette çoğunluk ana şirkette değil ise bu durum basit anlamda iştirak durumunu oluşturur. Bu duruma bağımsız ortaklık denilir. Bağlı ortaklık ile arasındaki temel fark, mülkiyetin yüzdesine ve ana şirketin uyguladığı denetim veya etki derecesine tabidir. Ortaklıklardaki yatırımlar, yaratılan değer ile büyüme stratejisi izleme ve kısıtlanmış piyasalara girebilme konusunda oldukça elverişlidir.

 

İştirakler hesabı nedir ve ne için kullanılmaktadır?

İştirakler hesabı, şirketlerin ortaklık ettikleri şirketin yönetim süreçlerine katılma döneminde, sahibi olduğu ortaklık payı ve pay senetlerinin izlenerek takip edildiği hesaba verilen isimdir.

İştirakler, tam ve dar mükelleflerin sahip oldukları anonim şirketlerin hisse senetleri, limited şirketlere ait ortaklık payları ile iş ortaklıkları, ortaklara ait ortaklık payları olarak tanımlanırlar. İştirakler hesabı, bir ortaklıktaki en fazla %50 oranında olan sermaye payları veya oy haklarının izlenmesinde kullanılır.

Unutmamak gerekir ki, iştirak edilen ortaklıklarda iştirak ilişkisinden bahsedebilmek için sermaye payı dikkate alınmaksızın sahip olunan oy hakkı veya yönetime katılma hakkının en az %10 oranında bulunması gerekir. Sermaye taahhüdünde bulunulduğunda veya hisse senedi edinildiğinde hesaba borç kaydedilirken, elden çıkarılmalarında alacak olarak kaydedilir.

 

İştiraklerden elde edilen kazancın Kurumlar Vergisi Kanunu’ndaki istisnası nedir?

Kurumların, tam mükellefiyete dahil diğer bir kurumun sermayesine ortaklıklardan elde edilen Kazançlar Kurumlar Vergisi Kanunu uyarınca belirlenen istisnalar kapsamında kurumlar vergisinden istisnadır.

İstisnanın temel amacı kurumların mali yapılarının güçlendirilmesinin teşviki olduğundan, ekonomik açıdan firmalara ilave imkân sağlamayan işlemler istisna kapsamı dışında kalır. Ortaklık hisseleri satış kazancı istisnasının düzenleniş amacı gereği, istisnadan yararlanılabilmesi için yapılan satışın kurumun mali yapısını güçlendirecek mahiyette olması gerekir.

İştiraklerin, satışından elde edilen kazanç ise Kurumlar Vergisi’ne dahildir. Katılım için sermaye taahhüdünde bulunulduğunda veya hisse senedi alımı yapıldığında borç, elden çıkarıldığında ise alacak olarak iştirakler hesabına kaydı yapılır. Bu Hesabın kalanı mevcut ortaklıkların tutarını gösterir.

Sermayeye eklenme işleminin gerçekleşmesi satışın yapıldığı seneyi izleyen ikinci takvim senesinin sonuna kadar şarttır. Bu zaman içerisinde sermayeye eklenmeyen kazanç kısmı için uygulanan istisna sebebiyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler zayi olmuş sayılır.

Menkul kıymet ticareti ile ilgilenen kurumların bu sebeple ellerinde bulundurdukları değerlerin satışından gelen kazançların istisna kapsamı dışında olduğu ise hükme bağlanmıştır. İstisna uygulaması ile ekonomik kaynakların daha etkin bir şekilde kullanılması, kurumların mali bünyelerinin güçlendirilmesi amaçlanır, düzenleme kurumlara ciddi vergi avantajı sağlar.

 

İşinize değer katacak adımlar atın

Hem sizin hem de iştiraklerinizin hayatını kolaylaştıracak çözümler sunan Paraşüt, ön muhasebe yönetiminiz ve e-dönüşüm sürecinizde yanınızda. Kolay arayüzü, rahat kullanımı ile finansal operasyonlarınıza daha az zaman harcar, işinize daha fazla odaklanabilirsiniz. Nasıl mı?

Aşağıdaki butona tıklayarak hemen şimdi ücretsiz hesap oluşturun, Paraşüt'ün ayrıcalıklı dünyasını keşfetmeye başlayın. Üstelik kredi kartı bilgisi bile girmeden!

.accordion { background-color: transparent; color: #444; cursor: pointer; padding: 18px; width: 100%; border: none; text-align: left; outline: none; font-size: 15px; transition: 0.4s; border-bottom: 1px solid #ddd; box-shadow: 0px 1px 3px rgba(0, 0, 0, 0.1); font-weight: bold; font-family: Arial, sans-serif; } .accordion:last-child { border-bottom: none; } .active, .accordion:hover { background-color: transparent; } .panel { padding: 0 18px; display: none; overflow: hidden; font-size: 15px; font-family: Arial, sans-serif; } .panel p { font-weight: normal; } 

 

Merak edilenler...

Karşılıklı iştirak ne demek? 

Karşılıklı iştirak, iki veya daha fazla şirketin ortaklık ilişkisi kurarak birlikte iş yapma ve ortak çıkarlar elde etme amacıyla bir araya gelmesini ifade eder. Bu tür bir ortaklıkta, şirketler genellikle hisse senetlerini veya başka bir finansal aracı değiş tokuş ederek birbirlerine ortaklık sağlarlar. Karşılıklı iştirak, ortak şirketlerin karşılıklı kontrolü ve kar payı dağıtımı ile ilişkilidir. Bu şekilde, iştirakçi şirketler, stratejik hedeflere ulaşmak, kaynakları paylaşmak, iş birliği yapmak ve rekabet avantajı elde etmek için birbirleriyle iş birliği yaparlar.

İştirak hisseleri nedir? 

İştirak hisseleri, bir şirkete ait olan ve başka bir şirketin sermayesine katılım sağlayan hisselerdir. Bir şirket, başka bir şirketin sermayesine ortak olarak iştirak hisselerini satın alabilir. Bu hisseler, sahibine iştirak ettiği şirketin kar ve zararlarından pay alma, yönetimde söz sahibi olma ve diğer ortaklık haklarını kullanma imkânı sağlar. İştirak hisseleri, bir şirketin başka bir şirketi kontrol etmek veya faaliyetlerine katkıda bulunmak amacıyla kullanılabilir ve genellikle stratejik yatırımların bir parçası olarak değerlendirilir.

İştirak ve bağlı ortaklık arasındaki fark nedir? 

İştirak ve bağlı ortaklık, iki farklı ortaklık yapısını ifade eder. İştirak, bir şirketin başka bir şirkete sahip olduğu hisselerden dolayı ortaklık ilişkisini belirtir. Bir şirket, diğer şirketin sermayesine katılarak iştirak hisselerini satın alır ve bu sayede iştirak ettiği şirketin kar ve zararlarından pay alır. Bağlı ortaklıkta, ana şirket ortaklıkta %50'den fazla oy hakkına sahiptir, bağlı şirketin faaliyetlerini yönlendirebilir, kararlarında söz sahibi olabilir ve mali ilişkileri üzerinde kontrol sahibi olabilir. Dolayısıyla, iştirak hisseleri sahibi şirket, iştirak ettiği şirkete ortaklık ilişkisiyle bağlıdır, ancak bağlı ortaklıkta kontrol ilişkisi daha belirgindir ve yönetim üzerinde daha fazla etkisi vardır.

var acc = document.getElementsByClassName("accordion"); var i; for (i = 0; i < acc.length; i++) { acc[i].addEventListener("click", function() { var panel = this.nextElementSibling; // Diğer panelleri kapat for (var j = 0; j < acc.length; j++) { var otherPanel = acc[j].nextElementSibling; if (otherPanel !== panel && otherPanel.style.display === "block") { otherPanel.style.display = "none"; acc[j].classList.remove("active"); } } this.classList.toggle("active"); if (panel.style.display === "block") { panel.style.display = "none"; } else { panel.style.display = "block"; } }); }