Ticari hayatın iki önemli belgesi olan e-irsaliye ve e-fatura kullanım amacı ve geçerliliği yönleriyle sıkça karıştırılan iki e-belge türü olarak karşımıza çıkıyor. Peki, hangi noktalarda birbirlerinden ayrılıyor? Cevabı yazımızda…
e-İrsaliye nedir?
e-İrsaliye, satışı gerçekleştirilmiş veya satılmak üzere olan malın bir adresten başka bir adrese gönderimi için düzenlenen resmi elektronik belgedir. Bir başka deyişle, kağıt olarak düzenlenen sevk irsaliyesinin elektronik olarak düzenlenmiş halidir. Bu noktada küçük bir parantez açarak sevk irsaliyesinin ne olduğundan da kısaca bahsedelim.
Sevk irsaliyesi, bir malın bir yerden başka bir yere nakledilirken, bu malla ilgili gerekli bilgilerin kayıt altına alınmasını sağlayan belgedir. Sevk irsaliyesinde bulunması gereken bilgiler, naklin konusu, kime ait olduğu, birim, nakil adresi, eşya bilgileri ve şirketler hakkında bilgilerin tümüdür.
Özetle, sevk irsaliyesi satışı yapılmış ya da yapılacak olan mala ait bilgileri, malı hazırlayan mükellefi ve ulaşacağı alıcıyı belirtmek için hazırlanan resmi belgedir. İşte, bu belgenin elektronik ortamda hazırlanmış formatı da e-irsaliye olarak tanımlanır. Hukuki olarak e-irsaliye ile sevk irsaliye arasında bir fark yoktur.
Sevk irsaliyesi satış sonrası verilen makbuz niteliğinde olup fatura yerine kullanılmamaktadır.
Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yapılan son düzenlemeye göre 2021 ve müteakip hesap dönemlerine ait ciro haddi 10 milyon TL ve üzeri olan işletmelerin e-irsaliye uygulamasına geçmeleri zorunludur.
e-Fatura nedir?
e-Fatura, faturanın elektronik ortamda hazırlanarak müşteri ile paylaşılması ve izlenmesini sağlayan e-belge türüdür.
Günümüzde pek çok işletme zorunlu ya da gönüllü olarak e-fatura kullanmakta, fatura takibini dijital ortamda sürdürmektedir. GİB tarafından yayımlanan tebliğe göre, 2020 ve 2021 yılı brüt satış hasılatı 4 milyon TL, 2022 ve müteakip hesap dönemleri için 3 milyon TL ve üzeri olan mükelleflerin e-fatura kesme zorunluluğu vardır.
e-İrsaliye ve e-faturanın farkları
e-İrsaliye ve e-fatura farkı temel olarak belgelerin geçerliliği konusunda karşımıza çıkıyor. Öncelikle, elektronik irsaliye kullanmak için e-fatura mükellefi olmak gerekir. Fakat e-fatura kullanmak için e-irsaliye zorunluluğu aranmaz.
İşletme e-fatura uygulamasını hangi yöntem ile kullanıyorsa, e-irsaliyeyi de aynı yöntemle kullanmalıdır. Yani, bir firma özel entegratör üzerinden e-fatura kesiyorsa, aynı şekilde yine özel entegratör üzerinden e-irsaliye düzenleyebilir.
e-İrsaliye fatura yerine geçer mi?
e-İrsaliye, e-fatura yerine geçmemektedir. e-Fatura düzenlerken gerekli ek bilgilerle bu belgeyi sevk irsaliyesi olarak kullanmanız mümkündür. Fakat e-irsaliye için aynı durum söz konusu değildir. e-İrsaliyesi düzenlenen mallar için ayrıca fatura düzenlenmesi gerekir.
e-Fatura e-irsaliye yerine geçer mi?
Konu ile ilgili sıklıkla karşılaştığımız “e Fatura e irsaliye yerine geçer mi?” sorusunu da hemen cevaplayalım. Bir mal için e-fatura veya e-arşiv fatura düzenlenmiş ve sevk tarihinin yanında saat ve dakikası yazılıp "İrsaliye yerine geçer" ibaresi eklenirse bu belge, sevk irsaliyesi yerine de geçer. Böyle bir durumda ayrıca e-irsaliye düzenlenmesine gerek yoktur.
Diyelim ki, altyapı ve teknik yetersizliklerden kaynaklı olarak e-irsaliye düzenlenemiyor, bu durumda sevk irsaliyesi düzenlenebilir mi? Böyle bir durumda sevk irsaliyesi ile e-irsaliye aynı zamanda düzenlenmelidir. Düzenlenen kağıt sevk irsaliyesinde e-irsaliyeye ait belge no, belge düzenleme tarihi, saat ve dakika olarak yazılır. Ayrıca sevk irsaliyesinde "e İrsaliyesi ayrıca düzenlenmiştir." ibaresinin yazılması zorunludur.
e-İrsaliye kullanan e-fatura kullanmak zorunda mı?
Evet, e-irsaliye gönderme için e-fatura sistemine kayıtlı olmak zorunludur. GİB 2022 yılındaki düzenlemesi ile bu şarta bir istisna getirerek Demir ve çelik (GTİP 72) ile demir veya çelikten eşyaların (GTİP 73) imali, ithali veya ihracı faaliyetinde bulunan mükelleflerin (basit usul hariç), e-fatura uygulamasına dahil olma şartı aranmaksızın e-irsaliye uygulamasına zorunlu olarak dahil olmaları gerektiğini açıklamıştır.
e-Belge çözümlerinizde Paraşüt yanınızda
Paraşüt ile e-faturaya geçmenin kolaylığı bir başka! Dakikalar içindeki e-fatura kullanıcı olmak ve ön muhasebe çözümlerimizden faydalanmak için Paraşüt'ü tercih ederek işletmenizi emin adımlarla hedeflerine ulaştırabilirsiniz.
Henüz Paraşüt abonesi değilseniz, uygulamamızı 14 gün ücretsiz deneyebilirsiniz.
