Gelir vergisi nedir? Nasıl hesaplanır?

Bu yazımızda bulabileceğiniz vergi rakamları ve örneklerle ödemeniz gereken gelir vergisi tutarını adım adım hesaplayabilirsiniz.

Gelir vergisi; gerçek kişilerin yani hukukta hak edinebilen ve yetki kullanabilen kurumlaşmamış kişilerin gelirleri üzerinden alınan vergi türüdür. Gelir bir gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarıdır.

Gelir vergisine tabi gelirler “Gelir Vergisi Kanunu”nda tanımlanmıştır. Buna göre gelire giren kazanç ve iratlar şunlardır: 

• Ticari kazançlar 
• Zirai kazançlar 
• Ücretler 
• Serbest meslek kazançları 
• Gayrimenkul sermaye iratları 
• Menkul sermaye iratları 
• Diğer kazanç ve iratlar.

İrat ne demek? TDK’ye göre irat; gelir, gelir getiren mülk.

Gelir vergisi için tam mükellefler: 

• İkametgahı Türkiye’de bulunanlar, 
• Bir takvim yılı içinde Türkiye'de devamlı olarak altı aydan fazla oturanlar,
• Resmi daire ve müesseselere veya merkezi Türkiye'de bulunan teşekkül ve teşebbüslere bağlı olup adı geçen daire, müessese,teşekkül ve teşebbüslerin işleri dolayısıyle yabancı memleketlerde oturan Türk vatandaşlarıdır.

Bu mükelleflerin Türkiye içinde ve dışında elde ettikleri kazanç ve iratların tamamı üzerinden vergilendirilirler.

Türkiye’de yerleşmiş olmayan gerçek kişiler dar mükellef sayılır ve sadece Türkiye'de elde ettikleri kazanç ve iratlar üzerinden vergilendirilirler.

Şirket Giderlerini Azaltın: 

Paraşüt ile giderlerinizi organize eder, kime ne zaman ödeme yapacağınızı bilir, şirket ve personel giderlerini takip edip en çok nereye harcadığınıza yön verebilirsiniz. 

Gelir vergisi beyannamesi gelirinizi gösteren ve verginin tarhının gerçekleşmesi için verilen beyannamedir. Gelir İdaresi Başkanlığı Web Sitesi'nin ilgili bölümünden beyannameye ulaşabilirsiniz.

Yıllık gelir vergisi beyannamesi izleyen yılın Mart ayının son gününün akşamına kadar verilir. Gelirin sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançlardan ibaret olması halinde izleyen yılın Şubat ayının başından 25. günü akşamına kadar verilir.

Gelir Vergisi iki taksitle ödenir. Eğer gelir sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançlardan oluşmuyorsa ilk taksit mart ayı sonuna kadar, ikinci taksit temmuz ayı sonuna kadar ödenir.

Eğer gelir sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançlardan oluşuyorsa ilk taksit şubat ayı sonuna kadar ikinci taksit hazıran ayı sonuna kadar ödenir.

Mükelleferin ikametgahlarının bulunduğu vergi dairesi, iş yerlerinin bağlı bulunduğu vergi dairesi veya bankalar aracılığıyla ödemeler gerçekleştirilebilir.

Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından hazırlanan Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği, Resmî Gazete’de yayımlandı. Tebliğde, gelir vergisi hesaplama yöntemi 2025 yılında olduğu gibi 2026 yılında da aynı şekilde uygulanmaya devam edecek. Ancak gelir vergisinin hangi dilim üzerinden hesaplanacağını belirleyen gelir vergisi tarifesi, her yıl Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından açıklanan yeniden değerleme oranı doğrultusunda güncellenir. Bu kapsamda 2025 yılı yeniden değerleme oranının %25,49 olarak belirlenmesiyle birlikte, 1 Ocak 2026’dan itibaren geçerli olacak gelir vergisi dilimleri de otomatik olarak artırıldı.

Bu güncellemede, vergi oranlarında herhangi bir değişiklik yapılmamıştır (%15, %20, %27, %35, %40). Değişen yalnızca gelir dilimlerinin tutarlarıdır. Bu nedenle 2026 yılında mükelleflerin gelirleri, 2025’e göre daha yüksek ve genişletilmiş dilim aralıkları üzerinden vergilendirilecektir. Dilim tutarlarındaki bu artış, özellikle yıllık geliri yüksek olan çalışanlar, serbest meslek erbapları ve ticari kazanç sahipleri için vergi yükünün dağılımını ve hangi gelir kısmının hangi orandan vergilendirileceğini doğrudan etkiler.
 

Aşağıdaki tablo, 2026 yılında geçerli olacak gelir vergisi dilimlerini, ilgili vergi oranlarını ve her dilim için örnek hesaplamaları göstermektedir. Bu tabloyu inceleyerek, 2026 yılında geliriniz hangi aralığa giriyorsa, ödeyeceğiniz vergi oranını ve dilimin genel yapısını kolayca anlayabilirsiniz.

Aşağıdaki tablo, 2026 yılında kullanılacak gelir vergisi dilimlerini, vergi oranlarını ve her dilime karşılık gelen örnek hesaplamaları göstermektedir:

Bu tabloda görüldüğü gibi vergi oranlarında herhangi bir değişiklik yoktur; değişen yalnızca dilim tutarlarıdır. Böylece gelir arttıkça kademeli şekilde her dilime isabet eden kısım için ilgili vergi oranı uygulanmaya devam eder.

Aşağıdaki örnek, 2026 yılında gelir vergisinin nasıl hesaplandığını adım adım anlamanıza yardımcı olur.

Örnek:

Bir mükellefin 2026 yılında yıllık 550.000 TL gelir elde ettiğini varsayalım.

Gelir aşağıdaki dilimlere göre vergilendirilir:
 

1) İlk dilim

0 – 171.386 TL → %15
171.386 × 0,15 = 25.708 TL
 

2) İkinci dilim

171.386 – 360.926 TL → %20
(360.926 – 171.386) = 189.540 TL
189.540 × 0,20 = 37.908 TL
 

3) Üçüncü dilim

360.926 – 550.000 TL → %27
(550.000 – 360.926) = 189.074 TL
189.074 × 0,27 = 51.054 TL

Bu yöntem, 2026 yılında tüm mükelleflerin gelir vergisi hesaplamasında geçerli olan kademeli tarife yapısını özetler.

Gelir vergisi hesaplamaları, yıl sonu beyan süreçleri ve gelir–gider takibi işletmeler için zaman alıcı olabilir. Paraşüt ile tüm finansal verilerinizi kolayca takip edebilir, vergi hesaplamalarınızı çok daha hızlı ve doğru şekilde gerçekleştirebilirsiniz. Üstelik kredi kartı gerekmeden Paraşüt’ü 14 gün ücretsiz deneyebilir; finansal süreçlerinizi çok daha verimli yönetmeye hemen başlayabilirsiniz.

2025 yılı gelir vergisi dilimleri ise aşağıdaki gibidir.

Yukarıdaki vergi tarifesine göre birkaç gelir vergisi hesaplama işlemi yapalım.

Gelir vergisi hesaplama örnek 1: 158.000 TL altındaki gelirler için %15 oranında gelir vergisi alınır. 

Diyelim ki verginin matrahı yani verginin işlem göreceği miktar 15.000 TL. Bu miktar için gelir vergisi vergi tarifesinin birinci diliminde kaldığı için %15’lik orana tabi olacaktır. Yani ödenmesi gereken vergi miktarı 15.000×0.15=2.250TL olacaktır.
 

Gelir vergisi hesaplama örnek 2: Verginin matrahı yani verginin işlem göreceği miktar 74.000 TL olsun. Bu matrahın tamamı ilk dilimde kaldığı için %15'lik orandan işlem görür. Yani 74.000 x %15 = 11.100 TL dir. Toplam ödenmesi gereken miktar 11.100 TL dir.
 

Gelir vergisi hesaplama örnek 3: Verginin matrahı yani verginin işlem göreceği miktar 330.000 TL olsun. Bu matrahın 158.000 TL’si ilk dilimde kaldığı için %15’lik orandan işlem görür. Yani 158.000 x %15 = 23.700 TL. Matrahın kalan 172.000 TL'si ikinci dilime dahil olacaktır. Bu miktar için %20 vergi oranı uygulanır. Yani 172.000 x %20 = 34.400 TL. Toplam ödenmesi gereken miktar ise 23.700 + 34.400 = 58.100 TL'dir.

İlk 158.000 TL için %15 vergi:
158.000×0,15=23.700 TL 

Kalan tutar (330.000 - 158.000 = 172.000 TL) için %20 vergi:
172.000×0,20=34.400 TL

Toplam ödenmesi gereken vergi:
23.700+34.400=58.100 TL

Ufak bir hatırlatma, bu işlemleri sizin yapmanıza gerek yok. Online olarak birçok gelir vergisi hesaplama uygulaması bulabilirsiniz.

Serbest meslek erbablarının gelirleri serbest meslek kazancı sayıldığı için onlar da gelir vergisine tabidir. Vergi oranları dilimleri ise yukarıda bulunan vergi tarifesi ile aynıdır. İster serbest meslek makbuzu kesin, isterseniz fatura bu vergiye dahil olursunuz. Tüm gelirlerinizi ve vergilerinizi online ön muhasebe programı Paraşüt ile takip edebilirsiniz hem de ilk on dört gün ücretsiz!