Kanuni yönleriyle ve her şeyiyle çek

 

Çek nedir?

Kıymetli evraklardan biri olarak çek; bir bankaya hitaben yazılmış ve Türk Ticaret Kanunu’nda belirtilen hükümlere göre düzenlenmiş bir ödeme aracıdır.

Ticari hayatta bir senedin çek olarak kabul edilebilmesi için üzerinde yer alan metinde, “çek” kelimesinin geçmesi gerekir. Eğer senet Türkçeden başka bir dille yazılmış ise o dilde çekin karşılığı olarak kullanılan kelime yer almalı.

 

Çekte bulunan taraflar kimlerdir?

Keşideci: Çeki düzenleyen

Muhatap: Çeki ödeyecek banka şubesi

Hamil: Çeki elinde bulunduran kişi, alacaklı (hamiline)

Cironta: Emre yazılı bir ticari senedi ciro eden kimse. Ciro, kıymetli evrakın, mülkiyet değiştirmesinde kullanılan usuldür. İlk ciro, lehdar yani senetten faydalanacak olan kimse tarafından senedin arka yüzü imzalanmak suretiyle yapılır.

Avalist: Aval, en basit anlamı ile bir çekte keşideci lehine verilmiş kişisel teminattır. Aval veren kişi (Avalist) attığı imza ile kambiyo ilişkisine dahil olur.

Çek, belirli bir kişi adına ya da “Hamiline ödenmek üzere” şeklinde düzenlenebilir. Kimin adına düzenlendiği gösterilmemiş olan bir çek, hamiline yazılı çektir.

 

Çek üstünde bulunması gereken bilgiler nelerdir?

Çek üzerinde, ödeyecek kişi olan muhatap bankanın ticaret unvanı, ödeme yeri, düzenlenme tarihi ve yeri, düzenleyenin imzası bulunmalı.

 

Çekte geçerli olan ve olmayan unsurlar nelerdir?

• Çeke faiz koşulu konulamaz. Çeke faiz koşulu konulduğu takdirde bu yazılmamış sayılır. Ayrıca çek üzerinde yer alan herhangi bir kabul kaydı da faiz koşulu gibi yazılmamış sayılır.

• Çekin tedavüle çıkarılmasından sonra, düzenleyenin ölümü, medenî haklarını kullanma ehliyetini kaybetmesi veya iflası çekin geçerliliğini etkilemez.

 

Çekte ödeme nasıl alınır?

Çek ödemesini almak için bankaya sunulmasına ibraz denir. Çek üç ayrı yere ibraz edilebilir:

1. Hesabın bulunduğu şubeye
2. Muhatap bankanın başka bir şubesine

1. Takas Odasına

Çekler, ödeme için muhatap bankaya sunulmalıdır. Çek muhatap banka dışında bir bankaya verilerek ibraz edilemez. Ancak çek takas odasına ibraz edilirse bu ödeme için ibraz yerine geçer.

(insert: Nakit Akışınızı Takip Edin. class: c-bg-coolGray u-mv3 icon: icon-parasut-kdv text: Paraşüt ile kasa ve banka hesaplarınızın bakiyelerini takip eder, geçmiş nakit giriş çıkışını inceler ve gelecekteki nakit durumunuz ile ilgili öngörü sahibi olursunuz. cta-url: /kullanici-kaydi cta-text: 14 Gün Ücretsiz Deneyin)

 

Çekte ödeme süresi (ibraz süresi) ne kadardır?

 

Çek ibraz süresi içinde bankaya ibraz edilmezse ne olur?

Eğer bankada bulunan tutar çek tutarının tamamını karşılamıyorsa; hamiline bankada bulunan miktar ödenir. Düzenleme günü olarak gösterilen günden önce, ödenmesi için ibraz olunan çekin ibraz gününde ödenmesi gerekir.

İbraz süresi, çekin üzerinde yazılı düzenleme tarihinin ertesi günü başlar. İbrazın süresinde yapıldığı, çekin arkasına muhatap bankaca ibraz tarihinin yazılmış olmasıyla tespit edilir. Hamil ibraz süresini geçirirse, kambiyo hukuku gereğince icra takibi yapamaz. Çekin kısmi olarak karşılığı varsa, bu miktar ödenir. Kısmi ödemeyi reddeden alacaklı hamil, temerrüde düşer ve reddettiği miktar oranında müracaat hakkını kaybeder.

Sahte veya tahrif edilmiş bir çeki ödenmiş olmasından doğan zarar ödeyen bankaya aittir. Ancak, çeki düzenleyen kişiye, çek defterini iyi saklamamış olması gibi bir kusurun yüklenmesinin mümkün olması durumunda zarar düzenleyene ait olur.

 

Çekten cayma nedir?

 

Karşılıksız çek nedir?

 

Karşılıksız çek veren kişi hakkında kanuni süreç nasıl işler?

 

Karşılıksız çek vermiş kişi ne yapmalıdır?

 

Çek karşılıksızsa ne yapılmalıdır?

Hamilin başvurma hakkını kullanabilmesi için, çeki süresinde ibraz etmesi ve tamamen veya kısmen ödememe halinin şu belgelerden biriyle saptanması gerekir:

Protesto veya buna denk tespitlerin, ibraz süresinin geçmesinden önce yapılması gerekir. İbraz, sürenin son gününde yapılırsa, protesto veya buna denk tespit, izleyen iş gününde de yapılabilir. Hamilin yukarıda sayılan belgeler ile durumu saptaması halinde, cirantalara, düzenleyene ve diğer çek borçlularına karşı başvurma haklarını kullanabilecektir. Hamilin, başvurma hakları, ibraz süresinin bitiminden itibaren 6 ay geçmekle zaman aşımına uğrar.

 

Çek karşılıksız çıktığında başvurma yolu ile neler istenilebilir?

Nasıl çek kullanacağınızla ilgili olarak 'Çek Nasıl Kullanılır?' yazımıza göz atabilirsiniz.

Yazıdaki katkılarından dolayı İpek Aşıkoğlu'na teşekkürlerimizi sunarız.

Çeklerinizi ve cari hesaplarınızı daha düzenli takip edebileceğiniz bir asistana ihtiyacınız var mı? Hemen Paraşüt'ü ücretsiz deneyin, çek ve fatura takibi yükünüzü hafifletin!

 

Şu yazılarımız da ilginizi çekebilir:

Tevkifatlı fatura nedir? Gelir tablosu nasıl hazırlanır? Ön muhasebe nedir? Neden önemlidir?