Tevkifatlı fatura hakkında bilmeniz gerekenler

 

Tevkifat nedir?

Tevkifat, para konusunda kesintiler anlamına gelen bir sözcüktür. Vergi bağlamında, vergiler üzerinde bölüşme/kesinti yapma anlamına gelir.

Bu vergi çeşidinde devlet, alacağı katma değer vergisini (KDV) satıcının yanı sıra alıcıdan da alır. Bu vergi ile iki taraf arasında bir bölüştürme olmuş olur. Tabii tevkifatı hesaplarken farklı yöntemlere de başvurulabilir. Bunun için öncesinde KDV oranlarını bilmek gereklidir. Çünkü, her sektör için KDV tevkifat oranı değişir. Bu detayları da göz önünde bulundurarak fatura kesilmelidir.

 

Tevkifat türleri nelerdir?

İki tür tevkifat vardır. Bunlar, 'KDV ve Gelir Vergisi Tevkifatı’. Gelir vergisi tevkifatı, Gelir Vergisi Kanununun 94. maddesine göre belirlenmiş bir vergi türüdür. Diğeri ise KDV. KDV tevkifatı da satıcıya ödenen tutara ek olarak belirlenmiş, KDV’nin belli oranda düşürülmesi ve vergi dairesine ödenmesidir. Yani, satıcıya ödenen KDV değerinin bir kısmı veya tamamı ana tutardan düşürülür ve vergi dairesine ödeme yapılır.

 

Kısmi Tevkifat Nedir?

Kısmi tevkifat hesaplanan verginin Bakanlıkça belirlenen kısmının alıcı tarafından beyan edilip ödenmesi, diğer kısmının ise işlemi (teslim ve hizmeti) yapan tarafından beyan edilip ödenmesidir.

Kısmi tevkifat uygulanan hizmetler arasında, özel güvenlik hizmetleri, yemek servisi ve organizasyon hizmeti sunan işletmeler, baskı ve basım hizmeti sunan işletmeler, mühendislik, mimarlık hizmetleri, servis taşımacılığı gibi hizmetler farklı oranlarda kısmi tevkifata tabidir.

 

Tam Tevkifat Nedir?

Tam tevkifat, işlem bedeli üzerinden verginin hesaplanması ve tamamının muhatap olan alıcılar tarafından beyan edilip ödenmesine denir.

Tam tevkifat uygulanan hizmetler arasında, serbest meslek ile kazanç sağlayanlar, mal ve hakların kiralama işlemleri, reklam vermek, giysi sponsoru olmak (Ör: sporcuların formalarında yer almak), açık hava reklamları vermek gibi işlemler tam tevkifata tabidir.

 

Tevkifatlı fatura nedir?

Tevkifatlı faturanın normal veya irsaliyeli faturadan bir farkı yoktur. Tevkifatlı faturayı diğerlerinden ayıran özelliği, faturaya konu olan verginin alıcı ve satıcı arasında bölüştürülerek ikisinden de alınmasıdır.

Dilerseniz yazımızı okumak yerine aşağıdaki “Play” butonuna tıklayarak dinleyebilirsiniz.

 

Gelir vergisi tevkifatı nedir?

Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesinde sıralanan gelir tüleri üzerinden gene aynı yasada belirlenen kesintiler gelir vergisi tevkifatı olarak adlandırılır.

En sık karşılaşılan gelir vergisi tevkifatları: 

Diyelim ki, mükellefiyeti bulunmayan Bay Z’den iş yeriniz için dükkan kiraladınız ve dükkan kirasını her ay 2.000 TL net olarak anlaştınız. Bu durumda kiraladığınız dükkan için Bay Z adına tevkifat (stopaj) yapıp muhtasar beyannamede beyan edip ödemeniz gerekir.

Örneğe göre ödeyeceğiniz gelir vergisi tevkifat tutarı (stopaj); 2.000 / 0,80 = 2.500 brüt tutar olarak belirlenir. Brüt-Net formülüyle yola çıkarak aradaki fark olan 500 TL sizin vergi sorumlusu olarak dükkan sahibi Bay Z adına her ay vergi dairesine ödeyeceğiniz tutardır.

Örneğin; Mali Müşavir Bay A ile bir defter tutma sözleşmesi imzaladınız. Sözleşmedeki tutar Net: KDV hariç 1.000 TL

Bu durumda; Brüt Tutar: 1.000 / 0,80 = 1.250 TL Stopaj Tutarı %20: 250 TL KDV: 12500,18 : 225 TL KDV Dahil Tahsil Edilecek Tutar:*1.225 TL

Burada serbest meslek kazancına tabi mali müşavirden hizmet aldınız ve yapılan gelir vergisi tevkifatını muhtasar beyanname İle beyan edilip ödenecektir.

Oranları için Gelir İdaresi Başkanlığı’nın web sitesindeki ilgili bölümden bilgi alabilirsiniz.

 

KDV tevkifatı

KDV tevkifatını ele almadan önce temel bir soru ile başlayalım: “Katma değer vergisinde tevkifat nedir?”

Yapılan hizmetin veya teslimin KDV Genel Tebliğinde belirlenen teslim veya hizmet olması, yine aynı tebliğde belirlenen kişilere karşı yapılmış olması durumunda kesilir. Kesilen faturada hesaplanan KDV üzerine belli bir oran uygulandıktan sonra ortaya çıkan tutara KDV tevkifatı denir.

KDV tevkifatında dört önemli unsur vardır, bunlar:

 

Tevkifatlı fatura nasıl kesilir?

Tevkifatlı fatura hesaplamadan önce tevkifat oranlarının değişiklik gösterdiğini göz önünde bulundurmamız gerekiyor. Tevkifatlı faturanın talep edilmesi durumunda, uygulanacak olan oranın netleştirilmesinde fayda var.

 

Tevkifatlı fatura nasıl hesaplanır?

Tevkifatlı fatura hesabı yapabilmek için ilk koşul, tevkifatlı fatura kesebilecek özelliklere sahip bir işletme olmaktır. Ardından hizmet verilen gelir türüne özgü belirlenmiş tevkifat oranı esas alınmalıdır.

Faturaya yansıyan KDV fiyatı sektöre göre 5/10 ya da 9/10 oranları arasında değişiklik gösterdiği için tevkifat yüzdesi oranlandıktan sonra hesaplanan tutar, alıcının ödeme yükümlülüğündedir ve alıcıdan tevkif edilir, bir başka deyişle alıcıdan kesilir.

 

Faturadaki tevkifatı kim öder?

Tevkifatlı fatura, daha önce de tanımını yaptığımız gibi faturanın içerisinde yer alan verginin, satıcı ile alıcı arasında paylaşılması anlamına geliyor. "Faturadaki tevkifatı kim öder?” sorusunun yanıtını merak edenler şu kısma dikkat edebilir; Devlet, KDV tutarının tamamını sadece satıcıdan almaz, satıcı ve alıcı arasında bölüştürülür.

 

Tevkifatlı fatura hesaplama örneği

Şimdi bir örnek üzerinden anlatalım: Yürürlükte gelir türleri üzerinden bakanlar kurulu tarafından belirlenen 5/10, 9/10 gibi tevkifat oranı aralıkları bulunmaktadır. Biz yine de basit bir tevkifat hesaplama örneği üzerinden gidelim ve 200 TL tutarı olan bir satış faturanız var diyelim.

Bu durumda satıcı unvanı ile 40 TL KDV ödemeniz gerekir. Bu durumda tevkifat yapılması söz konusuysa ve kullanılan oran 5/10 ise 20 TL’lik KDV tutarının 20 TL’lik kısmı tevkif edilmiş olur. Yani ödeme sorumluluğu alıcıya geçer. Faturanın genel toplamı sizin için 240 TL’den 220 TL’ye iner.

Tevkifat türleri gelir vergisi tevkifatı ve kdv tevkifatı olarak ikiye ayrılır. Önceden tanımlanmış gelir vergisi tevkifat oranlarının ve kdv tevkifat oranlarının detaylı bilgisi için mali müşavirinizle görüşmeniz faydalı olacaktır.

 

Tevkifatlı fatura muhasebe kaydı nasıl yapılır?

XYZ CATRİNG GIDA LTD ŞTİ firmasının yapacağı muhasebe kaydı:

X Belediyesi Muhasebe Kaydı:

X Belediyesi, 360 ödenecek vergi ve fonlar hesabına atılan tutarı takip eden ayın 26. günü akşamına kadar KDV 2 Beyannamesi ile bağlı bulunulan vergi dairesine beyan edilip ödenecektir.

 

Tevkifatlı fatura hesaplama örneği 2:

ABC Reklam LTD: Şti. firması şubat ayında Z Gıda A.Ş. firmasının reklam işlerini 3.000 TL + KDV fiyatı üzerinden anlaşarak yapmıştır.

Tabloda, Ticari reklam hizmetleri hem belirlenmiş alıcılara hem de KDV mükelleflerine verildiğinde Z Gıda A.Ş KDV mükellefi olduğundan dolayı tevkifat kapsamına girmektedir. Bu durumda kesilen fatura, tevkifatlı olarak kesilecektir.

Matrah: 3.000 TL Hesaplanan KDV:540 TL Uygulanacak tevkifat oranı (3/10 --> %30): 162 TL Ödenecek tutar: 3.378 TL

Z Gıda A.Ş firması, mart ayının 26. günü akşamına kadar tevkif edilen KDV tutarını şubat ayı KDV 2 Beyannamesi ile vergi dairesine beyan edip ödemekle yükümlüdür.

 

Tevkifatlı fatura nasıl iade edilir?

Tevkifatlı fatura konusunda en çok merak edilenlerden biri de tevkifatlı faturanın iadesinin nasıl olacağıdır. Yine örnek hesaplama üzerinden tevkifatlı faturanın iade edilme durumunda faturanın nasıl kesilmesi ve muhasebe kaydının nasıl olması gerektiğini anlatalım:

XYZ Orman Ürünleri A.Ş., ABC Mobilya LTD Şti'ye 10.000 TL + KDV değerinde ağaç ve orman ürünü (kereste) teslimi yapmıştır.

Tabloda, ağaç ve orman ürünleri teslimi hem belirlenmiş alıcılara hem de KDV mükelleflerine yapılırsa tevkifata tabi tutuluyor. Bu durumda kesilen fatura tevkifatlı olacaktır.

Matrah: 10.000 TL Hesaplanan KDV:1.800 TL Uygulanacak tevkifat oranı (5/10 --> %50): 900 TL TL Tahsil edilecek KDV: 900 TL Ödenecek tutar: 10.900 TL

Yine aynı örnek üzerinden bu kez, ABC Mobilya LTD Şti firmasının 10.000 TLlik tutarın 4.000 TL'sini iade ettiğini düşünelim.

Bu durumda kesilecek olan fatura; sadece tevkifata tabi tutulmayan kısmı için düzeltme işlemi yapılacaktır.

Matrah: 4.000 TL Hesaplanan KDV:360 TL Ödenecek tutar: 4.360 TL

XYZ Orman Ürünleri A.Ş. firmasının İade muhasebe kaydı:

ABC Mobilya LTD Şti. firması için muhasebe kaydı:

Önemli Not: KDV dahil bedel 2.000 TL'yi aşmadığı takdirde tevkifat yapılmaz.

 

Satır bazlı tevkifat nedir?

Tevkifatlı fatura hakkında belirttiğimiz detaylara ek olarak satır bazlı tevkifat nedir, nasıl oluşturulur bu konudan da bahsedelim. Satır bazlı tevkifat, fatura kalemlerine göre, farklı oranlarda tevkifat hesaplanabilmesidir.

Paraşüt geliştirdiği yeni özelliği ile birden fazla kalemli faturalarınızı satır bazlı tevkifat oranı girerek tek bir faturada düzenleyebilmenize olanak sağlar. Bunun yanı sıra aynı fatura içerisinde hem tevkifatlı hem de tevkifatsız KDV tutarı girerek işlem gerçekleştirebilirsiniz. Tarafınıza iletilen farklı tevkifat oranlı bir faturayı da içeri aktararak takibini eksiksiz bir şekilde gerçekleştirebilirsiniz.

 

Kimler tevkifat yapar?

Detaylı bilgi için Gelir İdaresi Başkanlığı’nın Tevkifat Uygulaması sayfasına bakabilirsiniz.

 

Tevkifat uygulanabilecek işlemler neler?

Konu ile ilgili sıkça karşılaşılan bir diğer soru da; "Tevkifatlı fatura kimlere kesilir?" Her ürün ya da hizmetin satışında tevkifat işlemi uygulanmaz. Gelir vergisi yasasının 94. maddesinde sayılan gelir türleri kapsamında tevkifat yapılabilir. Tevkifat yapılabilecek başlıca işlemler:

Aşağıdaki tabloları incelediğinizde de soracağınız iki temel soru ile kestiğiniz faturada tevkifat uygulanıp uygulanmayacağı ve hangi oranda uygulanacağını kolayca bulabilirsiniz.

Burada sorulacak iki temel soru şöyledir: - Yaptığınız iş hangisi? - Yapılan işi kime yapıyorsunuz?

 

KDV Tevkifat Tablosu 1

KDV mükellefleri tarafından yukarıda belirtilen dışındaki diğer hizmetler belirlenmiş alıcılara veriliyorsa 5/10 oranında tevkifat uygulanır.

 

Tevkifatlı fatura nasıl oluşturulur?

Eğer online ön muhasebe programı Paraşüt kullanıyorsanız tevkifatlı fatura oluşturmak çok kolay:

Tevkifatlı fatura oluşturmak için faturanızı oluşturma aşamasında verilerinizin hepsini girdikten sonra sayfanın en altında TOPLAM KDV tutarının yanında yer alan artı + işaretine tıklayın. Karşınıza çıkacak olan tevkifat oranlarından birini seçtiğinizde bu tutar otomatik olarak hesaplanıp KDV tutarınızdan çıkarılacaktır. Aşağıda tıklamanız gereken artı + işaretinin ve karşınıza çıkacak olan görüntünün bir örneğini görebilirsiniz.

 

Paraşüt'te tevkifatlı fatura örneği oluşturmak

Paraşüt ile sadece birkaç adımda tevkifatlı fatura oluşturmanız mümkündür. Buradan 'Tevkifatlı fatura nasıl düzenlenir' videosuna ulaşabilirsiniz. 

Paraşüt üzerinden satır bazlı tevkifat da oluşturabilirsiniz. Oluşturacağınız birden fazla kalemli faturalarınızı satır bazlı tevkifat oranı girerek tek bir faturada düzenleyebilirsiniz.

Bu geliştirme ile birlikte;

Detaylı bilgi için Tevkifatlı Fatura Oluşturmak yazımıza göz atabilirsiniz.

Tevkifatlı fatura da dahil online ön muhasebe programı Paraşüt’ün tüm özelliklerini 14 gün ücretsiz deneyebilirsiniz: