Meslek kodları nelerdir? nasıl sorgulanır? | Paraşüt

 

Kodu meslek kodları nelerdir? Nasıl sorgulanır? 

Meslek kodları, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) çalışanların yaptığı işi standart bir sistem üzerinden takip edebilmesi için oluşturduğu sınıflandırma yapısıdır. Bu kodlar hem işveren hem de çalışan açısından kritik öneme sahiptir. Türkiye’de kullanılan meslek kodlarının temeli, Uluslararası Standart Meslek Sınıflandırması (ISCO-08) sistemine dayanır ve çalışanların fiili olarak yaptığı işe göre belirlenmesi gerekir. Her çalışan, SGK’ya bildirilirken belirli bir meslek koduna atanır. Bu kod, çalışanın görev tanımını, mesleğin niteliğini ve sektörel konumunu doğru yansıtmalıdır. Yanlış kod bildirimleri, ileride hem işveren hem de çalışan açısından hukuki ve mali sorunlara yol açabilir.

Bu yazıda, meslek kodlarının ne olduğundan nasıl sorgulandığına kadar, işletmelerin doğru bildirim yapmasına yardımcı olacak temel bilgileri bulabilirsiniz. Çalışan kayıtlarının düzenlenmesinden SGK süreçlerinin doğru yürütülmesine kadar tüm adımlarda uygulayabileceğiniz pratik bilgilerle iş süreçlerinizi daha uyumlu ve güvenli hâle getirebilirsiniz.

 

Meslek kodu ne zaman başladı?

Türkiye’de meslek kodlarının sistematik olarak kullanılmaya başlanması 2012 yılına dayanır. Bu tarihten itibaren işverenlerin, çalıştırdıkları her personeli SGK’ya bildirirken uygun meslek kodunu seçme zorunluluğu getirilmiştir. Yıllar içinde meslek kodları düzenli olarak güncellenmiş, yeni meslekler eklenmiş ve bazı kodlar detaylandırılmıştır. Özellikle dijitalleşmenin artmasıyla ortaya çıkan yeni iş alanları için sistem genişletilmiş, yazılım, dijital pazarlama, veri analizi gibi yeni meslek grupları için ek kodlar tanımlanmıştır.

 

Meslek kodu ne işe yarar?

Meslek kodlarının amacı yalnızca çalışanların kayıt altına alınması değildir. Bu kodlar, çok daha geniş bir işlevselliğe sahiptir:

* Ücret ve prim uyumunu sağlar

SGK, aynı meslek grubundaki çalışanların bildirimlerini karşılaştırarak prime esas kazançların işin niteliğine uygun olup olmadığını kontrol eder. Örneğin yüksek riskli bir işte çalışan personelin düşük primle bildirilmesi durumunda kurum inceleme başlatabilir. SGK meslek kodları ve ücretleri, çalışanların iş tanımına göre doğru prim bildirimlerinin ve ücret aralıklarının belirlenmesinde de önemli bir referans oluşturur.

* İş gücü istatistiklerini oluşturur

Ülkenin istihdam durumu, meslek gruplarına göre işgücü dağılımı ve sektörel ihtiyaçlar SGK meslek kodları üzerinden analiz edilir. Bu veriler kamu politikalarının oluşturulmasında kritik rol oynar.

* Mesleki eğitim ve teşvik süreçlerinde kullanılır

Devlet tarafından sağlanan bazı teşvikler, belirli meslek gruplarına yöneliktir. Uygun meslek kodu bildirimi çalışan ve işverenin bu teşviklerden yararlanmasını sağlar.

* İş sağlığı ve güvenliği süreçlerinde önemlidir

Riskli sektörlerde çalışanlar için yapılacak iş sağlığı ve güvenliği planlamalarında meslek kodlarından yararlanılır.

 

Meslek kodunu nasıl öğrenebilirim?

Çalışanlar, kendi meslek kodlarını birden fazla yöntemle öğrenebilir. Bu kodun doğru olması hem kariyer hem de ileride doğabilecek sigorta işlemleri açısından önemlidir. Bu nedenle e devlet meslek kodu nasıl bakılır sorusu sıklıkla gündeme gelen bir konudur.

 

E-Devlet üzerinden SGK meslek kodu sorgulama

Meslek kodunuzu görmek için şu adımları izleyebilirsiniz:

* E-Devlet’e girişm yapın

* “SGK Tescil ve Hizmet Dökümü” bölümünü açın.

* Çalışma dönemlerinizi listeleyin.

Her işyerine karşılık gelen bölüde meslek kodunuzu görebilirsiniz. Bu yöntem ile e devlet meslek kodu nasıl bakılır meslek kodu sorgulama en güncel ve doğru veriyi sağlar.

 

İşveren veya insan kaynakları birimi üzerinden meslek kodu öğrenme

Mevcut işyerinizdeki insan kaynakları departmanı, SGK’ya hangi meslek kodu ile bildirildiğinizi size iletebilir. e-Bildirge sisteminden meslek kodu görüntüleme (işverenler için) İşverenler, çalışanlarını meslek kodu ile SGK’ya e-Bildirge üzerinden beyan eder ve gerektiğinde sistemden kontrol edebilir.

 

SGK meslek kodları nelerdir?

Meslek kodları, Türkiye’de tüm çalışanların SGK’ya standart bir şekilde bildirilmesini sağlayan sınıflandırma sistemidir. Her meslek için ayrı bir kod bulunur ve bu kodlar, çalışanın yaptığı işin niteliğini net şekilde yansıtmalıdır. Aşağıda, sık sorgulanan bazı meslek kodları açıklamalarıyla birlikte yer almaktadır.

 

4110.03 meslek kodu nedir?  

4110.03 meslek kodu, ofis içi operasyonların yürütülmesinde görev alan genel nitelikli büro personelini ifade eder. Bu kod, belirli bir uzmanlık gerektirmeyen ancak ofis düzeninin sağlanması, evrak akışının takibi ve temel idari süreçlerin yürütülmesi açısından kritik rol taşıyan çalışanları kapsar. Bu meslek koduna dahil olan personelin sorumlulukları işyerine göre değişmekle birlikte çoğunlukla şu görevleri içerir:

* Evrak ve dosya düzeninin sağlanması

* Fiziksel ve dijital arşiv oluşturma

* Telefon, e-posta ve ziyaretçi trafiğinin yönetimi

* Yazışmaların hazırlanması ve takibi

* Raporlama için gerekli verilerin toplanması

* Ofis içi koordinasyonun sağlanması

* Toplantı planlaması ve gerektiğinde not alma

* Temel veri giriş işlemleri

* Günlük operasyonel destek sağlama

4110.03 meslek kodu; hizmet, üretim, perakende, eğitim, sağlık ve kamu dahil olmak üzere hemen hemen tüm sektörlerde kullanılan, en yaygın SGK meslek kodları arasındadır. Çalışanın görev tanımı genel idari işler, operasyonel destek veya ofis yönetimi çevresindeyse, işveren tarafından SGK’ya 4110.03 koduyla bildirilmesi gerekir.

 

9622.02 meslek kodu (paketleme işçisi - elle) 

Bu meslek kodu, üretim veya lojistik hatlarında paketleme süreçlerini manuel olarak gerçekleştiren çalışanlar için kullanılır. Kod kapsamında yer alan çalışanlar; ürünlerin kutulanması, etiketlenmesi, ambalajlanması, sevkiyata hazır hâle getirilmesi gibi fiziksel işlerde görev alır. Elle paketleme işi genellikle seri üretim ortamlarında yapılır ve çalışanlar tekrarlayan görevleri belirli bir kalite standardına uygun şekilde yürütür. Bu nedenle 9622.02 meslek kodu, temel paketleme becerisi gerektiren ancak spesifik teknik uzmanlık istemeyen pozisyonları tanımlar. Bu kodla bildirilen çalışanlar, gıda, tekstil, temizlik ürünleri, kozmetik ve benzeri pek çok sektörde görev alabilir.

 

4311.06 meslek kodu (muhasebe kayıt elemanı)

Bu meslek kodu, işletmelerde temel muhasebe kayıtlarını oluşturan ve evrak akışını yöneten çalışanları tanımlar. 4311.06 meslek kodu kapsamındaki personel; fatura, makbuz, stok fişi, banka hareketleri, cari hesap işlemleri ve diğer günlük muhasebe kayıtlarının sisteme işlenmesinden sorumludur. Ayrıca muhasebe kayıt elemanları, şirketin finansal raporlamaları için gerekli evrakları hazırlar, dosyalama yapar ve gerektiğinde mali müşavirle koordinasyon sağlar. Bu kod; finans, perakende, üretim ve hizmet sektörlerinde yaygın olarak kullanılır.

 

9112.06 meslek kodu (ev temizliği çalışanı)

Bu kod, konutlarda temizlik, düzen ve bakım işlerini gerçekleştiren çalışanları kapsar. Ev temizliği çalışanları; toz alma, zemin temizliği, banyo–mutfak hijyeni, ütü, çamaşır ve genel ev düzeni gibi görevlerden sorumludur. Bazı durumlarda çocuk bakımı, yaşlı bakımı ya da yemek hazırlığı gibi ek sorumluluklar da bu pozisyona dahil olabilir; ancak SGK bildiriminde temel görev “ev temizliği” olarak belirtilir. 9112.06 meslek kodu özellikle bireysel çalışma ilişkilerinde yaygındır.

 

9901.02 meslek kodu (işsiz – meslek grubuna bağlı olmayan kişi)

9901.02 kodu, SGK sisteminde aktif olarak bir işte çalışmayan kişileri temsil eder. Bu kod, kişinin belirli bir meslek grubuna bağlı olmadığı ve güncel sigortalı çalışma kaydının bulunmadığı durumlarda kullanılır. Genellikle işsizlik dönemlerinde, işten ayrılma sonrasında ya da çalışma hayatına henüz başlamamış kişilerin kayıtlarında görünür. Meslek kodu ataması yapılmadığı için herhangi bir mesleki görev tanımı ya da yükümlülük içermez.

 

SGK meslek kodu sorgulaması nasıl yapılır?

SGK meslek kodu sorgulaması, çalışanların SGK’ya hangi meslek kodu ile bildirildiğini kontrol etmesini sağlar. Meslek kodu, sigorta primlerinden iş kolu risk sınıfına kadar birçok süreci etkilediği için doğru bildirilmiş olması önemlidir.

Meslek kodu sorgulamak için:

E-Devlet: “SGK Tescil ve Hizmet Dökümü” sayfasına girerek her işyeri için kayıtlı meslek kodunuzu görebilirsiniz.

İşveren/İK birimi: İK departmanı üzerinden mevcut kodunuzu öğrenebilir ve gerekirse güncelleme talep edebilirsiniz.

SGK müdürlükleri: E-Devlet kullanamayan çalışanlar bağlı SGK müdürlüğünden kodunu öğrenebilir.

Kodun fiili görevinizle uyumlu olmadığını düşünüyorsanız, işvereninize bildirebilir veya SGK’ya başvurarak düzeltilmesini talep edebilirsiniz.

 

Meslek kodu nereden öğrenilir?

SGK Meslek Kodu sorgulama için temel yöntemler:

* E-Devlet SGK hizmet dökümü

* İşveren / İK birimi

* SGK müdürlükleri

Meslek kodunuzun fiili yaptığınız iş ile uyuşmadığını düşünüyorsanız, bu durumu yazılı olarak işvereninize iletebilir veya SGK’ya başvurarak düzeltilmesini talep edebilirsiniz.

 

Meslek kodunun bildirilmemesi durumunda ne olur? 

Meslek kodunun hiç bildirilmemesi veya yanlış bildirilmesi ciddi sonuçlara yol açabilir:

* İşveren için idari para cezası

Yanlış meslek kodu bildirimi, SGK tarafından yapılan denetimlerde tespit edildiğinde işverenlere idari yaptırım uygulanabilir.

* Teşviklerin iptali

Yanlış meslek kodu bildirilen işyerleri, devlet teşviklerinden yararlanırken sorun yaşayabilir veya mevcut teşvikleri iptal edilebilir.

* Çalışanın prim ve sigorta kayıtlarında uyumsuzluk

Prim hesaplamaları mesleğin risk katsayısına göre değişir. Dolayısıyla yanlış meslek kodu, çalışanın prim gün sayısını veya iş kazası risk primini etkileyebilir.

* Emeklilik sürecinde sorun yaşanması

Uzun vadede çalışan, emeklilik işlemlerinde fiili hizmet süresi hesaplamalarında problem yaşayabilir.

 

Meslek kodu nasıl değiştirilir?

Meslek kodu değişikliği, genellikle çalışanın fiili görevinin değişmesi veya yanlış kod bildirildiğinin tespit edilmesi durumunda yapılır. Meslek kodu değiştirmek için işverenin e-Bildirge sisteminden gerekli düzeltmeyi yapması gerekir. İşverenin bu değişikliği bildirmemesi durumunda çalışan SGK İl Müdürlüğü’ne başvuru yapabilir.

 

Meslek kodu değiştirmek için gerekli adımlar

Çalışan fiili görev tanımını yazılı şekilde işverene iletir.

İşveren, SGK e-Bildirge üzerinden ilgili meslek kodunu günceller. Değişiklik bir sonraki prim bildirimi döneminde aktif olur. Gerekli görülürse SGK denetmeni işyerinde inceleme yapabilir. 
 

 

Meslek kodu ücretleri etkiler mi?

SGK meslek kodları, çalışanın aldığı ücreti doğrudan belirlemese de prime esas kazanç hesaplamalarında önemli bir rol oynar. Riskli işlerde çalışanların prim tutarları genellikle daha yüksek olur. Bu nedenle SGK, işverenlerin aynı pozisyonlar için sektörel ücret ortalamalarına uygun bildirim yapmasını bekler.

 

En çok aranan meslek kodu listesi

İşletmeler ve çalışanlar tarafından en çok sorgulanan meslek kodu listesi:

• 4110.03 meslek kodu – büro memuru

• 4311.06 meslek kodu – muhasebe elemanı

• 9622.02 meslek kodu – paketleme işçisi

• 3421.02 meslek kodu – spor antrenörü

• 2512.06 meslek kodu – yazılım geliştirici

• 9112.06 meslek kodu – ev temizliği çalışanı

• 9901.02 meslek kodu – meslekte çalışmayanlar 

Bu kodlar hem çalışanlar hem de işverenler tarafından sıklıkla kontrol edilmektedir. 

 

SGK meslek kodları ve ücretleri

SGK meslek kodları, çalışanların yaptığı işe göre doğru prim matrahı ve iş kolu risk sınıfı belirlenmesi için kullanılır. Bu nedenle her meslek kodunun, sektörel ücret ortalamalarıyla ve o iş kolunun risk katsayısıyla bağlantısı vardır. SGK, aynı meslek koduna sahip çalışanların ücret bildirimlerini karşılaştırarak prime esas kazancın işin niteliğine uygun olup olmadığını kontrol eder. Bu sayede hem sigorta primleri doğru hesaplanır hem de düşük ücret bildirimi gibi uygunsuzlukların önüne geçilir. 

 

SGK meslek kodu önemli mi? 

SGK meslek kodu oldukça önemlidir çünkü çalışanların fiili görevlerine göre doğru prim hesaplaması yapılmasını, iş kolu risk sınıfının doğru belirlenmesini ve ileride emeklilik süreçlerinde herhangi bir uyumsuzluk yaşanmamasını sağlar. Yanlış meslek kodu bildirimi hem işveren hem de çalışan için çeşitli hukuki ve mali risklere yol açabilir.

 

Meslek kodunu doğru bildirmek neden önemli? 

Meslek kodları, çalışanların sigorta süreçlerinde ve işverenlerin yükümlülüklerinde belirleyici rol oynayan önemli bir sistemdir. Doğru meslek kodu bildirimi, prim hesaplamalarından teşviklere, iş sağlığı süreçlerinden istihdam analizlerine kadar birçok alanı etkiler. Meslek kodunuzun doğru olup olmadığını düzenli olarak kontrol edebilir, gerektiğinde işvereninizden güncelleme talep edebilirsiniz. İşletmenizde tüm çalışanların doğru kodlar ile beyan edilmesini sağlamak için modern ve kullanıcı dostu çözümler de kullanabilirsiniz. Meslek kodlarını doğru yönetmek, yalnızca bir zorunluluk değil; iş süreçlerinizi daha düzenli, şeffaf ve güvenli hale getirmenin önemli bir adımıdır. Paraşüt olarak biz de bu süreçte işinizi kolaylaştırmak ve operasyonlarınızı daha sağlam bir zemine oturtmanız için yanınızdayız. 

 

Meslek kodu uygulamasının amacı ve işleyişi

Meslek kodu aslında 2012 yılından bu yana yürürlükte olan bir uygulama. SGK’nın her bir meslek türü için uyguladığı ayrı bir kod bulunmakta. Örneğin akordeon imal işçisi için kod olarak “7312.01” kullanılırken, altın bilezik imalatçısı için “7313.20” kullanılmaktadır.

SGK, kademe kademe hayata geçireceği yeni meslek kodu bildirimi uygulamasıyla kayıt dışı işçi çalıştırmayla mücadeleyi amaçlamaktadır. Ayrıca çalışanların mesleklerine uygun ödeme almalarını ve gerçek ücretleri üzerinden primlerinin yatırılmasını sağlamayı da hedeflemektedir. Çalışanlara tanımlanması gereken meslek kodlarını ilgili bağlantıya tıklayarak öğrenebilirsiniz.

 

Hatalı Meslek Kodu için Ceza Ne Olacak?

SGK, 1 Ocak 2018 tarihinden itibaren çalışanlarının meslek kodlarını doğru bildirmeyenler için idari para cezası uygulayacak. İlgili cezanın toplam rakamı bir aylık asgari ücreti aşmayacak. Bununla birlikte meslek kodu hatalı olarak bildirilen her çalışan için asgari ücretin 10’da 1’i kadar idari para cezası uygulanacak. Bu uygulama doğrultusunda işe aldığı çalışanları vasıfsız eleman olarak gösteren veya terfi ya da pozisyon değişikliği sonrası ilgili güncellemeleri yapmayan işverenlerin 1 Ocak tarihinden önce işe giriş güncelleme ekranında ve ilgili muhasebe ile bordro kalemlerinde gerekli düzenlemeleri yapmaları faydalı olacaktır.

İş dünyasını ilgilendiren yeni düzenlemeleri takip etmek için blogumuza abone olabilir, henüz Paraşüt hesabınız yoksa 14 günlük ücretsiz deneme hesabınızı oluşturabilirsiniz: