Kümülatif Vergi Matrahı Nedir? Nasıl Hesaplanır? (2025)

Kümülatif vergi matrahı, işverenin her bir çalışanı için ayrı ayrı hesaplaması gereken bir tutardır. Çalışanın dahil olduğu gelir vergisi oranına göre kesileceği belirlenir, bu nedenle de büyük önem taşır.

Kümülatif vergiyi açıklamadan önce “kümülatif” kelimesinin anlamından biraz bahsedelim. Kümülatif, kelime anlamı olarak biriken, yığılarak veya toplanarak ilerlenen manasına gelir.

Peki, kümülatif vergi matrahı ne demek? Kümülatif vergi, biriken vergi anlamına gelir. Bir işçinin aylık brüt gelirinden genel sağlık sigortası ve işsizlik sigortası payı çıkarıldıktan sonra geriye kalan miktar her ay toplanarak ilerler. Bu birikerek ilerleyen kısım kümülatif gelir vergisinin hesaplanmasında dikkate alınan alandır.

Gelir vergisi matrahı, bir işçinin gelirinden genel sağlık sigortası ve işsizlik sigortası payı gibi kesintiler çıkarıldıktan sonra kalan tutardır. Yani işçinin ödeyeceği vergi, bu kısım üzerinden hesaplanır.

Kümülatif gelir vergisi matrahı ise yukarıda da bahsettiğimiz gibi aylık gelir üzerinden hesaplandıktan sonra birikerek ilerleyen miktarı ifade eder.

Türkiye'de gelir vergisi artan oranlı bir sistemle tahsil edilir. Kümülatif vergi matrahı, çalışanın hangi vergi diliminde olduğunu belirleyerek doğru vergi oranının uygulanması için gereklidir.
Ayrıca çalışanların gelirlerinden doğru miktarlarda kesintilerin yapılıp yapılmadığının izlenmesi ve vergi indirimlerinin hesaplanması açısından da kritiktir.

Kümülatif vergi matrahı, çalışanın ne kadar gelir vergisi ödeyeceğini belirlemek için kullanılır. Çünkü ödenecek gelir vergisi, kümülatif vergi matrahı gelir vergisi dilimlerine göre belirlenir.

Eğer merak ediyorsanız, e-Devlet üzerinden “e-vergi levhası sorgulama” bölümünden kümülatif vergi matrahı belgenizi kontrol edebilirsiniz.

Bir iş değişikliği durumunda işe yeni başlayacağınız şirket sizden kümülatif vergi matrahı dokümanınızı isteyebilir. “Kümülatif vergi matrahı nasıl alınır?” sorusunun cevabı ise çok basit. Bu dokümanı eski iş yerinizden temin edebilirsiniz.

Kümülatif vergi matrahı, gelir vergisi mükellefi olan tüm bireyleri kapsar. Özellikle maaşlı çalışanlar için geçerli olan bu sistemde, yıl boyunca elde edilen gelirler birikerek hesaplanır. Özel sektör çalışanları, kamu personelleri, serbest meslek sahipleri ve ticari kazanç elde eden kişiler bu kapsama dahildir. Gelir vergisine tabi her bireyin kümülatif matrahı, yıl içinde hangi vergi diliminde yer alacağını belirler.

2025 yılı itibarıyla kümülatif vergi matrahı hesaplamasında aylık brüt gelirden önce SGK primi (%14) ve işsizlik sigortası primi (%1) kesilir. Elde edilen vergi matrahı aylık bazda hesaplanır ve yıl boyunca birikerek toplam kümülatif matrahı oluşturur.

Örnek hesaplama:

Aylık brüt maaş: 20.000 TL

SGK primi: 2.800 TL

İşsizlik sigortası: 200 TL

Aylık vergi matrahı: 17.000 TL

12 ay sonunda kümülatif vergi matrahı: 204.000 TL

Bu toplam, çalışanın hangi gelir vergisi dilimine girdiğini gösterir ve vergi oranlarının belirlenmesinde kullanılır.

2025 yılı gelir vergisi tarifesi şu şekildedir:

158.000 TL’ye kadar: %15

158.000 TL – 330.000 TL arası: 158.000 TL için 23.700 TL, fazlası %20

330.000 TL – 1.200.000 TL arası: 330.000 TL için 58.100 TL, fazlası %27

1.200.000 TL – 4.300.000 TL arası: 1.200.000 TL için 293.000 TL, fazlası %35

4.300.000 TL üzeri: 4.300.000 TL için 1.378.000 TL, fazlası %40

Vergi matrahı yıl boyunca arttıkça bu oranlara göre kademeli şekilde daha fazla vergi ödenir. 

Gelir vergisi dilimlerine ilişkin tarife, 2024 yılı için aşağıdaki gibi:

Kümülatif vergi matrahı, çalışanın yıl boyunca elde ettiği brüt gelirlerden yapılan kesintiler sonrası kalan tutarların toplamına göre hesaplanır. Bu hesaplamada temel alınan unsurlar; çalışanın brüt maaşı, SGK işçi payı, işsizlik sigortası primi ve varsa özel sigorta kesintileridir. Her ay hesaplanan gelir vergisi matrahı, önceki aylarla birlikte birikerek yıllık toplam kümülatif matrahı oluşturur. Bu matrah, çalışanın yıl içinde hangi vergi dilimlerine gireceğini belirlediği için, vergi planlamasında kritik bir rol oynar.

Kümülatif vergi matrahı, aynı yıl içinde iş yeri değişikliği yapan çalışanlar için taşınabilir. Çalışan, eski iş yerinden aldığı gelir bilgilerini yeni iş yerine bildirirse, vergi matrahı kaldığı yerden devam eder. Aksi takdirde yeni iş yeri, çalışanın o yıl hiç gelir elde etmemiş gibi sıfırdan hesaplama yapar. Bu durum, yıl sonunda fazla vergi ödemeye veya iade almaya neden olabilir. Doğru vergi dilimi üzerinden hesaplama yapılması için iş değiştiren çalışanların önceki gelirlerine ait belgeleri eksiksiz şekilde yeni işverene iletmesi önemlidir.

Şirketler, çalışanlarının kümülatif vergi matrahını doğru ve şeffaf bir şekilde takip ederek hem mevzuata uygun hareket eder hem de gereksiz vergi yüklerini önleyebilir. Özellikle yıl sonuna doğru yapılan bordro planlaması sayesinde, çalışanların vergi dilimi geçişleri kontrol altına alınabilir. Ayrıca yemek yardımı, yol ücreti ve bireysel emeklilik katkısı gibi vergi avantajı sağlayan yan haklar da stratejik olarak kullanılarak hem çalışan memnuniyeti artırılır hem de şirketin toplam vergi yükü azaltılabilir. Bu da uzun vadede hem işveren hem çalışan açısından önemli bir tasarruf kapısı açar. 

Eğer siz de kendi ön muhasebesini yönetmek isteyen bir işveren iseniz online ön muhasebe programı Paraşüt ile tanışma vaktiniz gelmiş demektir! Siz de hemen Paraşüt’ü 14 gün ücretsiz deneyin, gelir gider takibinizi rahatça yapın.