Dövizli fatura hazırlarken dikkat

 

Neden dövizli fatura?

Amaç hedging olmasa da piyasada ilgili ürün ya da hizmetin belirlenmiş dövizli fiyatları olabilir ve firma bunun dışında kalmak istemez ve dövizli fatura düzenler.

Firmalar işlemin niteliğine göre aralarında sözleşme yapabilirler ve bu sözleşmede de faturanın hangi kurdan, ne tutarda ve ne zaman kesileceği belirtilir. Sözleşmede ayrıca ödemenin ne zaman yapılacağı ve TL ödeme gerçekleşecek ise hangi kurdan TL’ye çevrileceği açıkça yazılabilir. Bu tür sözleşmeler sebebi ile firmalar dövizli fatura kesmek durumunda kalabilirler.

 

Faturada açıklaması ve tutarı Türkçe mi yazılmalı?

213 sayılı Vergi Usul Kanununun (VUK) 215. maddesi “(…) defter ve kayıtların Türkçe tutulması mecburidir” ve “(…) tutarlar TL olarak gösterilmelidir” der. Aslında vergi mevzuatında, prensip olarak belgeler Türkçe düzenlenmelidir ve tutarlar TL gösterilmelidir (VUK md.215) derken dövizli fatura düzenlenmesine de izin verilmiştir. Faturada ürün ya da hizmet açıklaması yabancı dilde yazılabilir. Ürün ya da hizmetin bedeli dövizli olarak belirtilebilir. Eğer ürün ya da hizmet bedeli dövizli yazılacak ise faturada mutlaka TL bedeli ya da en azından KDV’nin TL bedeli gösterilmelidir. TL karşılıklarını faturada herhangi bir yere yazabilirsiniz. Genellikle ürün ya da hizmetin altında parantez içinde gösterilir. TL karşılığını ürün ya da hizmet bazında göstermenize gerek yoktur, fatura toplamını göstermeniz yeterlidir. TL karşılığının nasıl hesaplandığını yani döviz kurunu da belirtmeniz gerekir.

 

Döviz kuru belirtmeli miyim ya da kur yazacaksam hangi kuru kullanmalıyım?

Dövizli faturada kur gösterilmelidir. Bu sayede kesilen fatura bedelinin ve KDV tutarının TL karşılığını görebiliriz. Muhasebe kayıtlarına hem döviz karşılığı hem de TL karşılığı kaydedilecektir.

 

Peki faturada hangi döviz kuru kullanılacak?

Genel uygulama, Merkez Bankasının açıklamış olduğu döviz alış kurunun kullanılmasıdır. Ama bazı durumlarda özel kur da kullanılabilir. Nedir bu özel kur? Özel kur; alıcı ile satıcı arasında serbestçe belirlenebilir ve sözleşmede açıkça belirtilmiş olabilir. Özel kur kullanıldığı durumda da piyasa kurundan çok farklı olmamasına özen göstermek gerekir. İleride olası bir vergi incelemesinde neden çok düşük ya da çok yüksek bir kur kullanıldığı sorgulanabilir.

 

Dövizli kesilen fatura TL olarak ödenebilir mi?

Dövizli kesilen fatura, dövizli ödenebileceği gibi bu dövizli tutarın TL karşılığı TL olarak da ödenebilir.

 

Kur farkı nedir ve neden önemlidir?

Faturayı dövizli olarak düzenlediniz ve tahsilatı da dövizli olarak yaptınız. Ticari faaliyet tamamlandı. Ama hesap kapanmadı. Ticari olarak işlem bitmiş olsa da muhasebesel olarak bitmedi. Prensip olarak tüm kayıtların TL olarak tutulması gerektiğinden bahsetmiştik. Fatura tarihindeki fatura bedelinin TL karşılığı büyük ihtimalle tahsilat tarihindeki TL karşılığından farklı olacaktır. Bu iki tarih arasında TL kuru artmış ya da azalmış olacak ve muhasebede dövizli karşılığı sıfırlansa da (fatura bedeli, tahsilatla kapanacak) TL karşılığı sıfırlanmayacak, bakiye kalacaktır. TL’de oluşan bu farka “kur farkı” denir.

Yasal anlamda bu farkın -bakiyenin- de kapatılması gerekir. Bu farkın kapatılması için karşı tarafa bu tutar kadar fatura kesilmesi gerekir. Bu faturaya kur farkı faturası denir.

Kur farkı faturası sadece düzeltme faturası olup karşılığında ödeme yapılmayacaktır. Kalan bakiye, kur farkı faturası kesilmeden kapatılsa (sıfırlansa) yanlış olur. Çevremizdeki bazı firmalarda bu yanlış uygulamanın yapıldığına tanık oluyoruz. İleride olası bir vergi denetiminde sıkıntı yaşamamak adına TL farklar için mutlaka kur farkı faturası kesildiğinden emin olmalısınız.

Bir örnek vermek gerekirse;

Bir malı 1 Ocak tarihinde 100 USD’ye sattınız (KDV ve diğer vergiler ihmal edilmiştir). Vade 45 gün olsun, 14 Şubat. 1 Ocak tarihindeki USD kuru da 2.02 TL/USD olsun. Fatura bedeli muhasebe sistemine hem 100 USD hem de 202 TL olarak kaydedilir. Müşteri vade tarihinde, yani 14 Şubatta 100 USD ödeme yapsın. Ödeme tarihinde de USD kuru 2.13 olsun. Bu tahsilat muhasebe sistemine 100 USD ve 213 TL olarak kaydedilir. USD hesap sıfırlanacak (100 USD fatura, 100 USD tahsilat) ama TL karşılığı sıfırlanamayacak. 202 TL fatura karşılığında 213 TL tahsilat gelince, 11 TL bakiye kalacak. Bu bakiyenin kapanabilmesi için firma, müşterisine 11 TL kur farkı faturası kesecek. Müşteri; bu kur farkı faturası karşılığında herhangi bir ödeme yapmayacak. Bu fatura muhasebedeki TL bakiyesine kapatmak için kesilecek.

Ön muhasebe programı Paraşüt'te dakikalar içerisinde dövizli fatura hazırlayabilir, yazdırabilir ya da paylaşabilirsiniz. Paraşüt hesabınız yoksa 14 gün ücretsiz denemeye başlayabilirsiniz:

 

Dövizli tutarlar kayıtlarda nasıl gösterilir ve nasıl raporlanır?

Muhasebe sisteminde dövizli bakiyeler, hem dövizli tutarları hem de TL tutarları ile gösterilir. Ay sonlarında ise bu dövizli bakiyelerin yeni TL değerleri bulunur. Eski TL değerleri ile yeni TL değerleri arasındaki farklar muhasebeleştirilir. Bu farkların muhasebeleştirilmesine “kur değerleme” denir.

Kur değerlemesi tüm dövizli bakiyeler için dönem sonlarında yapılır. Hangi döviz kurunun kullanılacağını Maliye Bakanlığı belirler, ki bu kurlar Merkez Bankasının yayınladığı kurlardır.

Dövizli fatura ve dövizli tahsilatlar muhasebede hem dövizli hem de TL olarak işlenir. Firma dövizli raporlama yaptığında TL kayıtlar ortalama bir kurdan raporlama kuruna çevrilir. Dövizli kayıtlar eğer raporlama döviz birimi ile aynı ise bu çevrim yapılmaz döviz karşılıkları kullanılır.

Dövizli bakiyeler, Kurumlar Vergisi beyannamesinde ayrıca raporlanır. Bilanço ve Gelir tablosu dipnotlarında dövizli bakiyeler belirtildiği gibi Kurumlar Vergisi Beyannamesi ekinde yer alan “Yabancı Para Pozisyonuna İlişkin Bilgi Formu”nda da tüm dövizli bakiyelerin gösterilmesi zorunludur.

Sonuç olarak,

Dövizli faturaların hazırlanması, tahsilat ya da ödemesi önemli konular olup dövizli fatura ile işlem yapılacak ise mali müşaviriniz ile görüşmenizde büyük yarar vardır.

Ön muhasebe ve daha fazla konu hakkında içeriği kaçırmamak için blogumuza abone olun:

 

Bu yazılarımız da ilginizi çekebilir:

Tevkifatlı Fatura Nedir?

10 Soruda Fatura Hakkında Her Şey

Fatura düzenlerken bilinmesi gerekenler